Zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich uregulowane jest w ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (t.j. Dz. U. z 2011 r., Nr 264, poz. 1573 z późn. zm.).
Udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE
Zgodnie z art. 65 ust. 1 Ustawy o cudzoziemcach zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE udziela się cudzoziemcowi przebywającemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, bezpośrednio przed złożeniem wniosku, legalnie i nieprzerwanie, co najmniej przez 5 lat, który posiada:
- stabilne i regularne źródło dochodu wystarczającego do pokrycia kosztów utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu;
- ubezpieczenie zdrowotne w rozumieniu przepisów ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub potwierdzenie pokrycia przez ubezpieczyciela kosztów leczenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Powyższego nie stosuje się jednak do cudzoziemca:
- przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu odbywania studiów lub szkolenia zawodowego;
- posiadającego zgodę na pobyt tolerowany, azyl, status uchodźcy nadany w Rzeczypospolitej Polskiej lub korzystającego z ochrony uzupełniającej lub ochrony czasowej;
- ubiegającego się o nadanie statusu uchodźcy lub o udzielenie azylu;
- pracownika „au pair”, sezonowego, delegowanego przez usługodawcę w celu transgranicznego świadczenia usług lub usługodawcy świadczącego usługi transgraniczne;
- przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy Schengen upoważniającej tylko do wjazdu i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu przyjazdu ze względów humanitarnych, ze względu na interes państwa lub zobowiązania międzynarodowe lub zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, udzielonego na podstawie art. 53 ust. 1 pkt 5 lub 7 lub art. 53a ust. 1 pkt 1 lit. a lub ust. 2 Ustawy o cudzoziemcach;
- o którym mowa w art. 110 Ustawy o cudzoziemcach
Istotnym jest fakt, iż do okresu pobytu nie zalicza się pobytu cudzoziemca:
- zatrzymanego, umieszczonego w strzeżonym ośrodku, w areszcie w celu wydalenia, w stosunku do którego został zastosowany środek zapobiegawczy w postaci zakazu opuszczania kraju lub pozbawionego wolności na podstawie orzeczeń wydanych na podstawie ustaw;
- jako pracownika „au pair”, sezonowego, delegowanego przez usługodawcę w celu transgranicznego świadczenia usług lub usługodawcy świadczącego usługi transgraniczne;
- na podstawie wizy Schengen upoważniającej tylko do wjazdu i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu przyjazdu ze względów humanitarnych, ze względu na interes państwa lub zobowiązania międzynarodowe, wizy wydanej w celu podjęcia lub kontynuowania nauki lub zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, udzielonego na podstawie art. 53 ust. 1 pkt 5 lub 7 lub art. 53a ust. 1 pkt 1 lit. a lub ust. 2 Ustawy o cudzoziemcach;
- jako szefa, członka personelu misji dyplomatycznej, kierownika urzędu konsularnego i członka personelu konsularnego państwa obcego oraz innej osoby zrównanej z nimi na podstawie ustaw, umów lub powszechnie ustalonych zwyczajów międzynarodowych.
Zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE udziela się na czas nieoznaczony (art. 65 ust. 7 Ustawy o cudzoziemcach).
Odmowa udzielenia zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE
Cudzoziemcowi odmawia się udzielenia zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE, jeżeli:
- nie spełnia wymogów, od których uzależnione jest udzielenie tego zezwolenia;
- wymagają tego względy obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego.
Cofnięcie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE
Na podstawie art. 69 ust. 1 Ustawy o cudzoziemcach cudzoziemcowi cofa się zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE, jeżeli:
- nabycie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE nastąpiło w sposób niezgodny z prawem;
- stanowi on rzeczywiste i poważne zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo dla bezpieczeństwa i porządku publicznego;
- opuścił terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres przekraczający 6 lat;
- opuścił terytorium Unii Europejskiej na okres następujących kolejno po sobie 12 miesięcy;
- uzyskał na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE.
W decyzji o cofnięciu zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE w przypadkach, o których mowa w pkt 2, orzeka się o wydaleniu cudzoziemca (art. 69 ust. 3 Ustawy o cudzoziemcach).
Należy podkreślić, iż w przypadku, gdy zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE zostało cofnięte z przyczyn wskazanych w pkt 3-5, kolejnego zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE udziela się, gdy cudzoziemiec spełnia warunki określone w art. 65 Ustawy o cudzoziemcach, z tym że bezpośrednio przed złożeniem wniosku o wydanie kolejnego zezwolenia powinien przebywać legalnie i nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej przez 3 lata.
Wniosek o wydanie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE
Zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE udziela się na wniosek cudzoziemca (art. 71 ust. 1 Ustawy o cudzoziemcach).
Wniosek ten powinien zawierać:
- dane cudzoziemca, w zakresie niezbędnym do udzielenia zezwolenia;
- informację o podróżach i pobytach zagranicznych odbytych w okresie ostatnich 5 lat.
Wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE składa się na formularzu.
Cudzoziemiec obowiązany jest uzasadnić wniosek, przedstawić ważny dokument podróży oraz dołączyć do wniosku:
- fotografie osób objętych wnioskiem;
- dokumenty niezbędne do potwierdzenia danych zawartych we wniosku i okoliczności uzasadniających ubieganie się o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE;
- tytuł prawny do zajmowania lokalu mieszkalnego, w którym przebywa lub zamierza przebywać.
Cudzoziemiec może złożyć wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE w czasie zgodnego z prawem pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (art. 71a ust. 1 Ustawy o cudzoziemcach).
Bez rozpoznania pozostawia się wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE, który został złożony przez cudzoziemca:
- przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
- a. nielegalnie;
- b. na podstawie wizy Schengen upoważniającej tylko do wjazdu i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu przyjazdu ze względów humanitarnych, ze względu na interes państwa lub zobowiązania międzynarodowe;
- c. na podstawie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, udzielonego na podstawie art. 53a ust. 2 Ustawy o cudzoziemcach;
- d. o którym mowa w art. 110 Ustawy o cudzoziemcach;
- przebywającego za granicą.
Decyzję w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE wydaje wojewoda właściwy ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca (art. 71b ust. 1 Ustawy o cudzoziemcach).
Przed wydaniem decyzji o udzieleniu zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE wojewoda właściwy ze względu na miejsce zamierzonego pobytu cudzoziemca jest obowiązany zwrócić się do komendanta oddziału Straży Granicznej, komendanta wojewódzkiego Policji i Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, a w razie potrzeby także do innych organów, z wnioskiem o przekazanie informacji, czy wjazd i pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej stanowią zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego.
Załatwienie sprawy udzielenia zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE powinno zakończyć się nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, a w postępowaniu odwoławczym – w ciągu 2 miesięcy od dnia otrzymania odwołania (art. 71c ust. 1 Ustawy o cudzoziemcach).