Prawo do urlopu szkoleniowego zagwarantowane jest w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. Nr 24, poz. 141 z późn. zm.). Prawo to przysługuje dokształcającym się pracownikom.
Prawo do urlopu szkoleniowego nie przysługuje w każdym przypadku podnoszenia kwalifikacji zawodowych.
Dla istnienia przedmiotowego prawa istotny jest fakt, czy podjęcie przez pracownika nauki nastąpiło za zgodą lub z inicjatywy pracodawcy.
Ustawodawca zaliczył do jednych z podstawowych obowiązków pracodawcy ułatwianie pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Konkretyzacja tego obowiązku nastąpiła w przepisach Kodeksu pracy znajdujących się w rozdziale zatytułowanym „Kwalifikacje zawodowe pracowników”.
Komu przysługuje urlop szkoleniowy?
W zakresie podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez pracowników przepisy Kodeksu pracy wyróżniają dwie sytuacje:
- podnoszenie kwalifikacji zawodowych za zgodą lub z inicjatywy pracodawcy;
- podnoszenie kwalifikacji zawodowych we własnym zakresie.
Zgodnie bowiem z przepisem art. 1031 § 1 k.p. przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą.
Tylko w przypadku, gdy pracownik podnosi kwalifikacje zawodowe z inicjatywy pracodawcy lub za jego zgodą przysługuje mu płatny urlop szkoleniowy.
Prawo do urlopu szkoleniowego wynika wprost z przepisów ustawy.
Wymiar urlopu szkoleniowego
Wymiar urlopu szkoleniowego uzależniony jest od rodzaju podjętych przez pracownika działań w celu podniesienia posiadanych kwalifikacji zawodowych.
Zgodnie z przepisem art. 1032 § 1 urlop szkoleniowy przysługuje w wymiarze:
- 6 dni – dla pracownika przystępującego do egzaminów eksternistycznych;
- 6 dni – dla pracownika przystępującego do egzaminu maturalnego;
- 6 dni – dla pracownika przystępującego do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe;
- 21 dni w ostatnim roku studiów – na przygotowanie pracy dyplomowej oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminu dyplomowego.
Istotnym jest fakt, iż w przypadku, gdy nauka podjęta przez pracownika nie będzie kończyła się jednym z wyżej wskazanych egzaminów to nie będzie mu przysługiwało prawo do skorzystania z płatnego urlopu szkoleniowego.
Urlopu szkoleniowego udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.
Wynagrodzenie za czas przebywania na urlopie szkoleniowym
Istotnym uprawnieniem pracownika jest zagwarantowanie mu za czas urlopu szkoleniowego prawa do wynagrodzenia (art. 1031 § 3 k.p.). Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. z 1996 r., Nr 62, poz. 289 z późn. zm.) podstawę obliczenia wynagrodzenia za czas urlopu szkoleniowego stanowią zarówno stałe, jak i zmienne składniki wynagrodzenia miesiąca wykorzystania tego urlopu.
Udzielenie pracownikowi bezpłatnego wolnego na mocy porozumienia
Należy podkreślić, iż nie w każdym przypadku pracodawca ma obowiązek udzielić pracownikowi płatnego urlopu szkoleniowego. Sytuacja taka ma miejsce wówczas, gdy pracownik podnosi kwalifikacje zawodowe bez zgody i inicjatywy pracodawcy, a więc w przypadku, gdy pracodawca nie jest zainteresowany planami pracownika w zakresie dokształcania. W przypadku takim pracownikowi nie przysługuje prawo do urlopu szkoleniowego. Na zasadzie porozumienia pracodawca może udzielić mu bezpłatnego urlopu w celu kształcenia się. Zawarcie jednakże takiego porozumienia nie jest obowiązkiem pracodawcy.
Prawo do urlopu szkoleniowego uzależnione jest od sposobu zakończenia nauki
Nie w każdym przypadku, w którym pracownik podnosić będzie kwalifikacje zawodowe za zgodą lub z inicjatywy pracodawcy nabędzie prawo do urlopu szkoleniowego. Jak już wyżej wskazano urlop ten uzależniony jest także od tego, czy w ogóle i jakim egzaminem kończy się cykl podjętej przez pracownika nauki. Ustawodawca przyznał omawiane prawo wyłącznie w przypadku podchodzenia przez pracownika do:
- egzaminu eksternistycznego;
- egzaminu maturalnego;
- egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe;
- egzaminu dyplomowego.
Urlop szkoleniowy nie przysługuje pracownikowi, który zwolniony jest od pracy z innego tytułu (np. w okresie przebywania na urlopie wychowawczym).