Wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, w przeciwieństwie do nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, nie jest uzależnione od wniosku powoda. Dlatego też nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym powinien być wydawany w każdej sprawie, której przedmiotem jest roszczenie pieniężne, a jednocześnie nie zachodzą przeszkody, o których mowa w art. 499 Kodeksu postępowania cywilnego.
Strona pozwana, która nie zgadza się z treścią nakazu zapłaty ma prawo wniesienia sprzeciwu do nakazu zapłaty w całości lub części. W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany powinien przedstawić wszystkie okoliczności faktyczne i dowody przeciwko żądaniu pozwu. Twierdzenia i dowody zgłoszone później będą bowiem podlegały pominięciu, chyba że pozwany uprawdopodobni, że nie zgłosił ich w sprzeciwie bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności (art. 503§1 Kodeksu postępowania cywilnego).
Termin na złożenie sprzeciwu od nakazu zapłaty wynosi dwa tygodnie od doręczenia nakazu zapłaty wraz z pozwem i załącznikami. Zgodnie z Kodeksem cywilnym termin oznaczony w dniach kończy się z upływem ostatniego dnia. Jeżeli początkiem terminu oznaczonego w dniach jest pewne zdarzenie, nie uwzględnia się przy obliczaniu terminu dnia, w którym to zdarzenie nastąpiło. Jeżeli koniec terminu do wykonania czynności przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy, termin upływa dnia następnego.
Dodatkowe dni wolne od pracy (w tym soboty), wprowadzone stosownie do przepisów kodeksu pracy po jego zmianie ustawą z dnia 2 lutego 1996 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. 1996 r. Nr 24 poz. 110) lub na podstawie innych przepisów, nie są w rozumieniu art. 165 § 1 kpc w związku z art. 115 kc dniami uznanymi ustawowo za wolne od pracy.
Doręczenie pozwanemu samego nakazu zapłaty, bez odpisu pozwu i załączonych dokumentów, nie wywołuje skutków doręczenia (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 listopada 1964 r., II CZ 79/64, OSNCP 1965, nr 7–8, poz. 132).
Podobnie takich skutków nie wywołuje doręczenie zastępcze w miejscu gdzie faktycznie pozwany nie zamieszkuje. Skuteczność zastępczego doręczenia, o którym mowa w § 1 i 2 art. 139 kpc uzależniona jest od podstawowego warunku, jakiemu winno odpowiadać pismo sądowe, a mianowicie że adres osoby do której jest skierowane jest prawidłowy. Przepis ten bowiem zakłada, że adresat mieszka pod wskazanym adresem, a jedynie zachodzi niemożność doręczenia mu pisma w sposób przewidziany w artykułach poprzednich.
Termin na złożenie sprzeciwu do nakazu zapłaty podlega przywróceniu.
Po skutecznym wniesieniu sprzeciwu do nakazu zapłaty dalsze rozpoznanie sprawy następuje według przepisów postępowania zwykłego bądź według przepisów właściwego postępowania odrębnego. W toku dalszego postępowania dopuszczalna jest zmiana powództwa, chyba że przepisy właściwego postępowania odrębnego stanowią inaczej, np. w postępowaniu uproszczonym.
Wydając wyrok w sprawie, w sentencji sąd nie odnosi się do wydanego wcześniej nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, a także nie orzeka o żądaniu, co do którego nakaz zapłaty się uprawomocnił.