Zgodnie z art. 140 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy. W tych samych granicach może rozporządzać rzeczą. Polski ustawodawca wymienia więc dwa uprawnienia jakie niesie ze sobą prawo własności – uprawnienie do korzystania z rzeczy (w tym pobierania z niej pożytków i innych dochodów) oraz rozporządzania nią. Właściciel może także rzecz posiadać (art. 336 k.c.). Uprawnienia wynikające z prawa własności opisuje najlepiej tradycyjna triada, czyli:
- prawo posiadania rzeczy (ius possidendi);
- prawo używania, pobierania pożytków oraz zużycia rzeczy (ius utendi, fruendi, abutendi);
- prawo do rozporządzania rzeczą (ius disponendi).
Właśnie w tym kontekście będziemy rozważać, jakie uprawnienia przysługują właścicielowi rzeczy.
Pierwszym z uprawnień jest prawo do posiadania rzeczy, chodzi tutaj o posiadanie samoistne.
Ochronie tego uprawnienia służy tak zwane roszczenie windykacyjne. Zgodnie z art. 222 k.c. właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba, że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
Kolejnym wymienionym już bezpośrednio w art. 140 k.c. właścicielskim uprawnieniem jest uprawnienie do korzystania z rzeczy. Ustawodawca wyraźnie uwypuklił, iż w jego skład wchodzi w szczególności pobieranie pożytków i innych dochodów z rzeczy. Jednak nie jest to wyliczenie taksatywne. Można także wyróżnić inne uprawnienia mieszczące się w zakresie pojęciowym korzystania z rzeczy. W szczególności chodzi o uprawnienia do używania rzeczy, jej zużycia oraz przetworzenia. Wydaje się, iż naturalnym jest, iż najprostsza formą korzystania z rzeczy jest jej używanie.
W zakresie korzystania z rzeczy mieści się również uprawnienie do pobierania z niej pożytków. Chodzi tutaj zarówno o pożytki naturalne, jak i cywilne. Przy czym pożytkami naturalnymi rzeczy są jej płody i inne odłączone od niej części składowe, o ile według zasad prawidłowej gospodarki stanowią normalny dochód z rzeczy (art. 53 § 1 k.c.). Natomiast pożytki cywilne rzeczy są to dochody, które rzecz przynosi na podstawie stosunku prawnego (art. 53 § 2 k.c.).
Formą korzystania z rzeczy jest również pobieranie innych z niej dochodów. Chodzi tutaj o dochody, które nie stanowią pożytków naturalnych lub cywilnych rzeczy.
Ostatnim z uprawnień wchodzących w skład korzystania z rzeczy jest uprawnienie do jej zużycia i przetworzenia. Niektóre z rzeczy, jak np. żywność, z samej swojej natury są zużywalne. Z kolei ciężko sobie wyobrazić możliwość zużycia, np. nieruchomości. Właściciel może także rzecz przetworzyć, czyli zmienić jej postać, formę, połączyć ją z innymi rzeczami, czy wreszcie ją zniszczyć.
Ostatnim z uprawnień wynikających z prawa własności jest prawo do rozporządzania rzeczą. Może ono przyjąć różne formy. Po pierwsze może polegać na wyzbyciu się własności. Chodzi tutaj o rozporządzenie prawem własności rzeczy poprzez jego przeniesienie na inną osobę lub rozporządzenie na wypadek śmierci (np. w testamencie ręcznym). Inną formą rozporządzenia jest obciążenie prawa własności. Za przykład może tutaj posłużyć ustanowienie hipoteki na nieruchomości lub zastawu na rzeczy ruchomej. W zakresie rozporządzania rzeczą mieści się również zniesienie prawa własności poprzez porzucenie rzeczy ruchomej z zamiarem wyzbycia się jej własności (art. 180 k.c.) lub zniszczenie rzeczy.