O podatku od spadków i darowizn stanowi ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2009 r., Nr 93, poz. 768 z późn. zm.).
Zeznania podatkowe
Podatnicy podatku od spadków i darowizn są obowiązani złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.
Obowiązek składania zeznań podatkowych nie dotyczy przypadków, w których podatek jest pobierany przez płatnika (art. 17 ust. 2 USpIDar).
W przypadku nabycia rzeczy lub praw majątkowych niewykazanych w zeznaniu podatkowym, podatnik jest obowiązany do złożenia korekty zeznania podatkowego organowi, któremu złożono zeznanie podatkowe, w terminie 14 dni od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu.
Płatnicy podatku od spadków i darowizn
Notariusze są płatnikami podatku od darowizny dokonanej w formie aktu notarialnego albo zawartej w tej formie umowy nieodpłatnego zniesienia współwłasności lub ugody w tym przedmiocie (art. 18 ust. 1 USpIDar).
Obowiązki notariusza jako płatnika podatku od spadków i darowizn (art. 18 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn – Dz. U. z 1997 r. Nr 16, poz. 89) nie obejmują obliczenia, pobrania i odprowadzenia podatku od świadczenia pieniężnego ustanowionego w umowie darowizny na rzecz osoby trzeciej (art. 393 k.c.) (Wyrok NSA z dnia 7 maja 1999 r., III SA 5334/98).
Płatnicy są obowiązani:
- prowadzić rejestr podatku;
- pobrać należny podatek z chwilą sporządzenia aktu notarialnego:
- wpłacić pobrany podatek na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na siedzibę płatnika, w terminie do 7 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek, a także przekazać w tym terminie deklarację o wysokości pobranego i wpłaconego przez płatnika podatku, według ustalonego wzoru, wraz z informacją o kwocie podatku należnego poszczególnym gminom;
- przekazywać w terminie wskazanym w pkt 3 naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu ze względu na siedzibę płatnika, odpisy sporządzanych aktów notarialnych dotyczących czynności, z tytułu których są płatnikami podatku.
W przypadku, gdy przedmiotem nabycia jest prawo majątkowe polegające na obowiązku świadczeń powtarzających się na rzecz nabywcy, a wartość tego prawa nie może być ustalona w chwili powstania obowiązku podatkowego notariusz nie oblicza i nie pobiera podatku.
Na podstawie art. 19 ust. 1 USpIDar dłużnicy spadkodawcy lub osób, którym przysługują wierzytelności z tytułu zapisu (dalszego zapisu), wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci lub umorzenia jednostek uczestnictwa funduszu inwestycyjnego otwartego lub specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na podstawie dyspozycji uczestnika tych funduszy na wypadek jego śmierci są obowiązani przekazać naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania wierzyciela, informację o dokonanych wypłatach (zwrocie długu) i ich wysokości, w terminie 14 dni od dnia wypłaty. Powyższe stosuje się także odpowiednio przy wypłacie przez spadkobierców należności w gotówce przypadającej z tytułu zapisu, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego.
Osoby, które dopuściły do wypłaty z naruszeniem przepisów odpowiadają za zobowiązania podatkowe solidarnie z podatnikiem do wysokości wypłaconych kwot (art. 19 ust. 5 USpIDar).
W przypadku, gdy przedmiotem aktu notarialnego, który ma być sporządzony lub dokumentu, co do którego notariusz ma uwierzytelnić podpis, ma być zbycie praw do spadku albo zbycie lub obciążenie rzeczy lub praw majątkowych uzyskanych tytułem, określonym w art. 1 USpIDar, notariusz może dokonać tych czynności tylko za uprzednią pisemną zgodą naczelnika urzędu skarbowego albo po przedstawieniu zaświadczenia wydanego przez naczelnika urzędu skarbowego potwierdzającego:
- że nabycie jest zwolnione od podatku;
- że należny podatek został zapłacony;
- że zobowiązanie podatkowe wygasło wskutek przedawnienia.