Zgodnie z ustawą z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) pełnomocnictwo szczególne stanowi jeden z trzech rodzajów pełnomocnictwa. Obok niego ustawodawca wymienia także pełnomocnictwo ogólne (obejmuje umocowanie do dokonywania czynności zwykłego zarządu) oraz pełnomocnictwo rodzajowe (obejmuje umocowanie do dokonywania czynności prawnych określonego rodzaju).
Pełnomocnictwo szczególne to pełnomocnictwo dla dokonania konkretnej czynności prawnej.
W treści pełnomocnictwa szczególnego powinna być oznaczona czynność prawna do dokonania, której pełnomocnictwo to jest udzielane. Należy wyraźnie zaznaczyć, iż pełnomocnictwo szczególne nie musi ograniczać się do umocowania pełnomocnika do dokonania tylko jednej czynności prawnej. Dopuszczalne jest także zamieszczenie w jednym pełnomocnictwie szczególnym umocowania do dokonania kilku oznaczonych czynności prawnych. Czynności te muszą być jednak oznaczone w sposób konkretny. Nie jest dopuszczalne ich wskazanie w pełnomocnictwie szczególnym przez określenie ich rodzaju. Wówczas bowiem będziemy mieć do czynienia z pełnomocnictwem rodzajowym.
Zgodnie z istotą pełnomocnictwa, także w przypadku pełnomocnictwa szczególnego czynność prawna dokonana przez przedstawiciela (pełnomocnika) w granicach umocowania pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego (mocodawcy).
Z ogólnego unormowania, w myśl którego czynność prawna dokonana przez przedstawiciela w granicach umocowania pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego (art. 95 § 2 k.c.), wynika, że w zakres tych skutków wchodzi nie tylko zmiana stanu prawnego, jaką strony chciały na podstawie czynności prawnej osiągnąć, ale także wszelkie następstwa pozostające z tą czynnością prawną w ścisłym związku, jak skutki dobrej lub złej wiary przedstawiciela, wady jego oświadczenia woli, podstępność jego działania itp. Jednakże ujemne konsekwencje związane z niedopuszczalnym działaniem przedstawiciela dotykają reprezentowanego tylko w zakresie danej czynności prawnej, nie mogą natomiast pociągać za sobą ujemnych skutków dla innych stosunków prawnych w takich wypadkach, gdy niewłaściwe postępowanie może na te inne stosunki rzutować (Wyrok SN z dnia 27 września 1976 r., IV CR 368/76).
Co do zasady pełnomocnictwo szczególne może być udzielone w dowolnej formie. Jednakże forma pisemna powinna być zachowana dla celów dowodowych. Od zasady tej przepisy ustawy przewidują wyjątek. Zgodnie bowiem z przepisem art. 99 § 1 k.c., jeżeli do ważności czynności prawnej potrzebna jest szczególna forma, pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno być udzielone w tej samej formie. Chodzi tutaj wyłącznie o te czynności, dla których przepisy prawa zastrzegają formę ad solemnitatem. Pełnomocnictwo szczególne do dokonania tych czynności musi być udzielone w identycznej formie i to także pod rygorem nieważności. Należy podkreślić ponadto, iż nie ma znaczenia, czy wymóg formy ad solemnitatem dla czynności, której ma dokonać pełnomocnik wynika z ustawy lub z umowy.
Okoliczność, że pełnomocnik jest ograniczony w zdolności do czynności prawnych, nie ma wpływu na ważność czynności dokonanej przez niego w imieniu mocodawcy.
Pełnomocnictwo szczególne może być w każdym czasie odwołane, chyba że mocodawca zrzekł się odwołania pełnomocnictwa z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa. Umocowanie wygasa natomiast ze śmiercią mocodawcy lub pełnomocnika, chyba że w pełnomocnictwie inaczej zastrzeżono z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa. Po wygaśnięciu umocowania pełnomocnik obowiązany jest zwrócić mocodawcy dokument pełnomocnictwa. Może żądać poświadczonego odpisu tego dokumentu. Wygaśnięcie umocowania powinno być na odpisie zaznaczone.