Zgodnie z ustawą z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j. Dz. U. z 2003 r., Nr 153, poz. 1503 z późn. zm.) czynem nieuczciwej konkurencji jest utrudnianie innym przedsiębiorcom dostępu do rynku, w szczególności przez pobieranie innych niż marża handlowa opłat za przyjęcie towaru do sprzedaży.
W Polsce zabronione jest pobieranie innych niż marża handlowa opłat za przyjęcie towaru.
Należy wyraźnie podkreślić, iż pobieranie opłat półkowych stanowi czyn nieuczciwej konkurencji. W związku z tym przepisy prawa naruszają wszelkie znajdujące się w umowach zapisy, które związane są z:
- konsultacjami handlowymi;
- opłatami logistycznymi i magazynowymi;
- opłatami marketingowymi i reklamowymi;
- bonusami, upustami, rabatami;
- opłatami z tytułu otwarcia nowego marketu.
Umowa o współpracy z sieciami handlowym bardzo często nakłada na dostawców obowiązek zapłaty opłat półkowych. Mianem tych opłat nazywane są opłaty m.in.:
- za wejście towaru do sieci;
- za obecność towarów w sieci;
- za ekspozycję towarów;
- za umieszczenie towarów w gazetce reklamowej;
- za usługę wizerunkową;
- za bonus specjalny.
Zawarty w umowie o współpracy obowiązek zapłaty opłat półkowych jest niezgodny z przepisami prawa. Dlatego też można dochodzić ich odzyskania. Próbę odzyskania opłat półkowych dostawcy podejmują najczęściej dopiero po zerwaniu umowy o współpracę zawartej z sieciami handlowymi. Jednakże możliwe jest także dochodzenie tych opłat w trakcie trwania wskazanej umowy. Wówczas zawierając ugodę strony mogą zmienić warunki współpracy na zgodne z przepisami prawa. Należy podkreślić, iż podjęcie starań o odzyskanie nielegalnie pobranych przez sieci handlowe opłat półkowych nie jest równoznaczne z unieważnieniem umowy o współpracę.
Roszczenie o zwrot opłat półkowych przedawnia się z upływem 3 lat od ich pobrania.
Bieg przedawnienia rozpoczyna się oddzielnie co do każdego naruszenia. Przepis art. 442 Kodeksu cywilnego stosuje się odpowiednio.
Zgodnie z przepisem art. 18 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji w razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji , przedsiębiorca , którego interes został zagrożony lub naruszony może żądać m.in. wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści , na zasadach ogólnych
Na podstawie ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz. U. z 2010 r., Nr 90, poz. 594 z późn. zm.) opłata sądowa w sprawach o zwrot opłat półkowych wynosi 5 % należności głównej, która jest dochodzona w sprawie bez odsetek, jednakże nie mniej niż 30 zł i nie więcej niż 100 000 zł.
Można żądać odsetek od opłat półkowych.
Sposób wyliczenia tych odsetek jest zróżnicowany. Zależy on bowiem od decyzji sądu. Odsetki mogą być liczone bądź od dnia potrąceni opłat z faktury, bądź od dnia wysłania wezwania do zapłaty przez dostawcę. Należy podkreślić, iż odsetki ustawowe wynoszą obecnie 13 % w skali roku.
Zastrzeganie dodatkowych opłat przez przedsiębiorcę za kupowane od dostawcy towary, które znajdą się w sprzedaży w sklepach należących do tego przedsiębiorcy stanowi utrudnianie w sposób oczywisty dostępu do rynku i w ten sposób narusza dobre obyczaje (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2006 r., I CK 378/05).