Możliwość oddelegowania pracownika została przewidziana w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. Nr 24, poz. 141 z późn. zm.). Zgodnie z przepisem art. 42 § 4 k.p. wypowiedzenie dotychczasowych warunków pracy lub płacy nie jest wymagane w razie powierzenia pracownikowi, w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy, innej pracy niż określona w umowie o pracę na okres nie przekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym, jeżeli nie powoduje to obniżenia wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom pracownika.
Powierzenie pracownikowi innej pracy ma formę polecenia pracodawcy.
Należy podkreślić, iż pracodawca nie jest obowiązany konsultować zamiaru czasowego oddelegowania pracownika na inne miejsce pracy z reprezentującą pracownika zakładową organizacją związkową. Ponadto powierzenie pracownikowi innej pracy nie musi być dokonane na piśmie ani też zawierać uzasadnienie.
Potrzeby pracodawcy
Konieczną przesłanką powierzenia pracownikowi innej pracy niż ustalona w umowie o pracę są uzasadnione potrzeby pracodawcy. Do potrzeb tych zalicza się m.in. potrzeby organizacyjne, czy też nieobecność w pracy pracowników określonego działu z powodu choroby i konieczność skierowania do pracy w tym dziale pracowników innych działów.
Użyte w art. 42 § 4 k. p. określenie „uzasadnione potrzeby pracodawcy” oznacza uzasadnione potrzeby zakładu pracy jako całości, a nie tylko komórki organizacyjnej do pracy, w której pracownik został skierowany (Wyrok SN z dnia 8 sierpnia 1979 r., I PR 55/79).
Brak możliwości zatrudnienia pracownika na stanowisku sprzedawcy, wynikający z odmowy wyrażenia zgody na zawarcie z nim umowy o wspólnej odpowiedzialności materialnej za powierzone mienie przez pozostałych pracowników zatrudnionych w miejscu powierzenia mienia, stanowi uzasadnioną potrzebę pracodawcy w rozumieniu art. 42 § 4 k. p. (Wyrok SN z dnia 17 grudnia 1998 r., I PKN 429/97).
Odpowiednia praca
Praca, do której następuje czasowe oddelegowanie pracownika powinna odpowiadać jego kwalifikacjom. Wymóg ten oznacza, iż praca ta nie może być zarówno poniżej, jak i powyżej kwalifikacji pracownika. Posiadanego przez pracownika kwalifikacje powinny znaleźć odpowiednie wykorzystanie przy wykonywaniu powierzonej mu pracy. Kwalifikacje pracownika ocenia się z punktu widzenia jeo wykształcenia oraz posiadanego przez niego doświadczenia zawodowego.
Powierzenie pracownikowi będącemu technikiem chemii pracy niewymagającej żadnych kwalifikacji zawodowych takiej, jak sprzątanie w okresie biegnące okresu wypowiedzenia warunków pracy i płacy stanowi naruszenie art. 42 § 4 k. p. Natomiast odmowa wykonania takiej pracy nie uzasadnia rozwiązania umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 pkt 1 k. p. (Wyrok SN z dnia 8 maja 1997 r., I PKN 131/97).
Pracownik odmawiający wykonania sprzecznego z art. 42 § 4 k. p. polecenia kierującego go do innej pracy nie uchybia obowiązkowi pracowniczemu (Wyrok SN z dnia 18 listopada 1999 r., I PKN 370/99).
Wynagrodzenie w takiej samej wysokości
Czasowe oddelegowanie pracownika przez pracodawcę do innej pracy nie może skutkować dla niego obniżeniem wynagrodzenia. Wymóg ten istnieje także wówczas, gdy praca, do której został oddelegowany pracownik jest mniej płatna.
Okres oddelegowania nie dłuższy niż 3 miesiące
Pracownik może być oddelegowany do wykonywania innej pracy jedynie na czas określony, który nie przekracza trzech miesięcy w ciągu roku.
Nie jest konieczne, aby oddelegowanie pracownika nastąpiło jedynie jeden raz w ciągu roku na okres nie dłuższy niż trzy miesiące. Okres trzech miesięcy może być dzielony na części.
Po upływie trzech miesięcy wykonywania przez pracownika powierzonej mu pracy, która jest inna niż określona w umowie o pracę, pracownik ma prawo powrotu do pracy wykonywanej przed oddelegowaniem.
W przypadku, gdy po upływie okresu, o którym stanowi art. 42 § 4 k. p. pracodawca zatrudnia pracownika bez jego zgody na innym stanowisku niż ustalone w umowie o pracę to nienależycie wykonuje swoje obowiązki jako strona stosunku pracy. Jeżeli z tego powodu pracownik poniósł szkodę to może dochodzić zapłaty odszkodowania. Powinien jednak wykazać fakt powstania szkody i jej wysokość (Wyrok SN z dnia 4 grudnia 1997 r., I PKN 418/97).
W sytuacji, gdy pracodawca ma zamiar po upływie trzech miesięcy nadal zatrudniać pracownika przy wykonywaniu innej pracy niż określona w umowie o pracę powinien zastosować instytucję wypowiedzenia zmieniającego, która uregulowana jest w przepisie art. 42 § 1 k.p.
Pracownikowi nie przysługuje prawo odwołania do sądu
Należy podkreślić, iż do czasowego oddelegowania pracownika do innej pracy nie stosuje się przepisów dotyczących wypowiedzenia zmieniającego, a co za tym idzie pracownikowi nie przysługuje prawo odwołania się do sądu pracy od polecenia pracodawcy w przedmiocie czasowego oddelegowania.