W ostatnich latach, z przyczyn obiektywnych, takich jak wzrost migracji, rozwoju biznesu i kontaktów osobistych, liczba małżeństw obywateli Ukrainy z cudzoziemcami znacznie wzrosła.
Zawieranie związków małżeńskich z cudzoziemcami wymaga szczególnej uwagi i w sposób szczególny zostało uregulowane w ustawodawstwie Ukrainy. W szczególnych przypadkach znaczenie będą miały również konwencje międzynarodowe ratyfikowane przez Ukrainę oraz umowy dwustronne o wzajemnej pomocy prawnej – umowa taka została podpisana m.in. pomiędzy rządem Ukrainy a Polski.
Aby zawrzeć małżeństwo obywatela Ukrainy z obcokrajowcem, obcokrajowcowi trzeba złożyć do Urzędu Stanu Cywilnego następujące dokumenty:
- oświadczenie o zamiarze zawarcia związku małżeńskiego;
- dowód osobisty;
- zaświadczenie o miejscu zamieszkania;
- zaświadczenie o braku przeszkód do zawarcia małżeństwa;
- orzeczenie o rozwodzie (odpis);
- zaświadczenie o stanie cywilnym.
Dokumenty te powinny przejść przez legalizacje i apostille. W przypadku obywateli Polski zaświadczenie o braku przeciwwskazań do zawarcia związku małżeńskiego wydawane jest przez Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego miejsca zamieszkania osoby, której zaświadczenie dotyczy – art. 71 Ustawy prawo o aktach stanu cywilnego.
Od obywateli Ukrainy są potrzebne:
- paszport (który nie zawiera pieczęci o małżeństwie );
- oświadczenie o zamiarze zawarcia związku małżeńskiego.
Ślub na Ukrainie może zostać zawarty pomiędzy:
- Obywatelem Ukrainy i cudzoziemcem;
- Obywatelem Ukrainy i osobą bez obywatelstwa;
- Cudzoziemcami;
- Osobami bez obywatelstwa.
Istnieje również możliwość zawarcia związku małżeńskiego w konsulacie lub urzędzie misji dyplomatycznej. Jeśli małżeństwo między obywatelami Ukrainy (jeśli przynajmniej jeden z nich mieszka poza Ukrainą) ma zawierać się w konsulacie lub urzędzie misji dyplomatycznej Ukrainy, to wtedy będzie miało zastosowanie prawo Ukrainy. Jeśli małżeństwo między cudzoziemcami zawiera się w konsulacie lub urzędzie dyplomatycznym na Ukrainie to w tym przypadku stosuje się prawo państwa akredytowanego.
Jeżeli obywatel Ukrainy chce poślubić cudzoziemca lub osobę bez obywatelstwa poza terenem Ukrainy zgodnie z prawem obcego państwa, z planami powrotu na Ukrainę i chce, żeby takie małżeństwo było ważne na Ukrainie, to następnie obywatel Ukrainy musi się liczyć z spełnieniem wymogów Kodeksu Rodzinnego Ukrainy o podstawach do unieważnienia małżeństwa.
Na przykład, jeśli ślub zawarto w kraju, w którym dozwolone małżeństwa poligamiczne, to na Ukrainie małżeństwo nie jest uznawane, ponieważ zgodnie z ukraińskim prawem, małżeństwo z osobą, która przebywa w zarejestrowanym małżeństwie uważa się za nieważne.
Jeśli chodzi o obcokrajowców, to małżeństwo między cudzoziemcami, małżeństwo między cudzoziemcami i osobami bez obywatelstwa, małżeństwa pomiędzy osobami bez obywatelstwa, sporządzonej zgodnie z prawem obcego państwa są ważne na Ukrainie, niezależnie od wymagań prawa ukraińskiego o ważności małżeństwa.
Większość sporów dotyczących skutków prawnych zawarcia małżeństwa z cudzoziemcem to:
- stosunki majątkowe małżonków;
- rozerwanie ślubu;
- unieważnienie małżeństwa;
- ustalenie ojcostwa;
- prawa i obowiązki rodziców i dzieci;
- obowiązki utrzymania rodziny;
- adopcja;
- rola krewnych i innych członków rodziny w małżeństwie.
Trudności pojawiają się przy ustalaniu prawa, którym będą regulowane wyżej zaznaczone relacji. Wszystkie te kwestie są regulowane przez prawo ukraińskie, ale to nie znaczy, że w przypadku takim jak rozwód z cudzoziemcem, zagraniczne przepisy państwowe dotyczące rozwodu będą się zbiegać z normami ukraińskiego prawa.
Każda sytuacja jest indywidualna i zależy od wielu czynników, głównie od zakresu prawa obcego państwa męża cudzoziemca, wzajemnych umów i konwencji podpisanych przez rząd Ukrainy.