Gwarancja jakości uregulowana jest w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).
Gwarancja jakości udzielana jest kupującemu przez gwaranta.
Istotą gwarancji co do jakości rzeczy sprzedanej jest zobowiązanie się gwaranta do spełnienia odpowiednich świadczeń w przypadku, gdyby w oznaczonym w gwarancji terminie ujawniły się wady fizyczne rzeczy sprzedanej. Gwarantem może być zarówno sprzedawca, jak i wytwórca rzeczy.
Należy podkreślić, iż przepisy Kodeksu cywilnego, które dotyczą gwarancji jakości nie mają zastosowania do sprzedaży konsumenckiej, która uregulowana jest w ustawie z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 141, poz. 1176 z późn. zm.). Ustawa ta zawiera szczególne przepisy dotyczące gwarancji.
Gwarancja jakości ma charakter akcesoryjny. Wynika to z faktu, iż jest ona uzależniona od istnienia ważnej umowy sprzedaży.
To, że zobowiązanie z tytułu gwarancji ma charakter akcesoryjny w stosunku do umowy sprzedaży, nie oznacza możliwości powrócenia do realizacji uprawnień z niej wynikających po skutecznym odstąpieniu od umowy sprzedaży (Wyrok SN z dnia 12 lutego 1997 r., II CKN 94/96).
Należy podkreślić, iż gwarancja nie powstaje ex lege tak, jak rękojmia. Źródłem jej powstania jest dokonanie czynności prawnej. Udzielenie gwarancji jest dobrowolne.
Niezbędnym warunkiem zawarcia umowy gwarancyjnej jest wręczenie kupującemu dokumentu gwarancyjnego, który określa treść gwarancji. Wynika z tego jednoznacznie, iż oświadczenie woli gwaranta wymaga formy pisemnej, natomiast oświadczenie woli kupującego może być złożone w dowolnej formie.
Gwarancja jakości dotyczy jedynie wad fizycznych rzeczy.
Należy podkreślić, iż w przypadku, gdy w umowie gwarancyjnej inaczej nie zastrzeżono, gwarant ponosi odpowiedzialność jedynie wówczas, gdy wada fizyczna powstała z przyczyna, która tkwiła w rzeczy sprzedanej (art. 578 k.c.). W związku z powyższym przepisy prawa dopuszczają określenie w sposób szerszy odpowiedzialności gwaranta. Natomiast ograniczenie tej odpowiedzialności jest niedozwolone.
Odpowiedzialność, która wynika z gwarancji oparta jest na zasadzie ryzyka.
Wada fizyczna rzeczy sprzedanej musi ujawnić się w terminie określonym w gwarancji (art. 577 § 1 k.c.).
Jeżeli jednak w gwarancji nie zastrzeżono innego terminu, termin wynosi jeden rok licząc od dnia, kiedy rzecz została kupującemu wydana. Należy podkreślić, iż kupujący może żądać realizacji gwarancji także po upływie jej terminu. Musi jedynie wówczas udowodnić, iż wada fizyczna rzeczy sprzedanej ujawniła się w okresie gwarancji.
Zgodnie z art. 579 k.c. kupujący może wykonywać uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy, niezależnie od uprawnień wynikających z gwarancji.
W razie wątpliwości poczytuje się, że wystawca dokumentu (gwarant) jest obowiązany do usunięcia wady fizycznej rzeczy lub do dostarczenia rzeczy wolnej od wad.
Na osobę wykonującą uprawnienia wynikające z gwarancji, nałożony został obowiązek dostarczenia rzeczy na koszt gwaranta do miejsca wskazanego w gwarancji lub do miejsca, w którym rzecz została wydana przy udzieleniu gwarancji, chyba że z okoliczności wynika, iż wada powinna być usunięta w miejscu, w którym rzecz znajdowała się w chwili ujawnienia wady. Gwarant jest natomiast obowiązany wykonać obowiązki wynikające z gwarancji w odpowiednim terminie i dostarczyć uprawnionemu z gwarancji rzecz na swój koszt do miejsca wyżej wskazanego. Niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy w czasie od wydania jej gwarantowi do jej odebrania przez uprawnionego z gwarancji ponosi gwarant.
Właściwym czasem (art. 579 k.c.) lub odpowiednim terminem (art. 580 § 2 k.c.) do wykonania przez gwaranta jego obowiązków jest okres niezbędny w normalnym toku postępowania do dokonania naprawy lub wymiany rzeczy, przy czym – nie krótszy od zastrzeżonego w gwarancji, nie zaś okres wynikający z możliwości faktycznych gwaranta (Wyrok SN z dnia 14 maja 1979 r., II CR 131/79).
Jeżeli w wykonaniu swoich obowiązków gwarant dostarczył uprawnionemu z gwarancji zamiast rzeczy wadliwej rzecz wolną od wad albo dokonał istotnych napraw rzeczy objętej gwarancją, termin gwarancji biegnie na nowo od chwili dostarczenia rzeczy wolnej od wad lub zwrócenia rzeczy naprawionej. Jeżeli gwarant wymienił część rzeczy powyższą zasadę stosuje się odpowiednio do części wymienionej (art. 581 § 1 k.c.). W innych wypadkach termin gwarancji ulega przedłużeniu o czas, w ciągu którego wskutek wady rzeczy objętej gwarancją uprawniony z gwarancji nie mógł z niej korzystać.
Stosownie do przepisu art. 581 § 2 k.c. termin gwarancji przedłuża się tylko o czas, w ciągu którego nabywca samochodu oczekuje na usunięcie jego wady, w sytuacji bowiem, gdy nabywcy ma być dostarczony inny samochód, wolny od wad, kwestia przedłużenia terminu gwarancji staje się bezprzedmiotowa. Termin gwarancji więc nie ulega przedłużeniu po dniu, w którym nabywca nie godzi się na usunięcie wady samochodu, i tylko wskutek sporu samochód pozostaje u gwaranta (Wyrok SN z dnia 14 kwietnia 1980 r., II CR 52/80).