Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne regulowane jest ustawą z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz. U. z 2008 r., Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.).
Osoby, które mogą być objęte dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym
Dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym mogą być objęte:
- osoby niepodlegające obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu;
- pracownicy przebywający na urlopie bezpłatnym;
- posłowie do Parlamentu Europejskiego wybrani w Rzeczypospolitej Polskiej;
- osoby niepodlegające obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu, do których ma zastosowanie art. 13 ust. 2 lit. f rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (Dz. Urz. WE L 149 z 05.07.1971, str. 2, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 1, str. 35).
Dobrowolnie ubezpieczeniem zdrowotnym mogą ubezpieczyć się osoby wskazane przez ustawę, które mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej.
Warunkiem objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym jest złożenie pisemnego wniosku do Narodowego Funduszu Zdrowia.
Ponadto do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego może zgłosić wolontariusza korzystający, w przypadku, gdy wolontariusz nie jest objęty ubezpieczeniem zdrowotnym z innego tytułu.
Osoby, które objęte są dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym obowiązane są zgłosić do Narodowego Funduszu Zdrowia członków rodziny.
Wysokość podstawy wymiaru składki na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne
Na podstawie przepisów ustawy podstawę wymiaru składki opłacanej przez:
- osobę, o której mowa w art. 68 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, stanowi kwota deklarowanego miesięcznego dochodu, nie niższa jednak od kwoty odpowiadającej przeciętnemu wynagrodzeniu;
- korzystającego, który zgłosił do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego wolontariusza, stanowi kwota odpowiadająca minimalnemu wynagrodzeniu;
- osobę, o której mowa w art. 3 ust. 2 pkt 1-4 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, stanowi kwota odpowiadająca wysokości świadczenia pielęgnacyjnego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych.
Dzień objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym
Osoba, o której mowa w art. 68 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, zostaje objęta ubezpieczeniem zdrowotnym z dniem określonym w umowie zawartej przez tę osobę z Narodowym Funduszem Zdrowia, a przestaje być nim objęta z dniem rozwiązania umowy lub po upływie miesiąca nieprzerwanej zaległości w opłacaniu składek.
Wolontariusz zgłoszony do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego przez korzystającego, zostaje objęty ubezpieczeniem zdrowotnym z dniem określonym w umowie zawartej przez korzystającego z Narodowym Funduszem Zdrowia, a przestaje być nim objęty z dniem rozwiązania umowy lub po upływie miesiąca nieprzerwanej zaległości w opłacaniu składek.
Opłata
Objęcie osoby dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym uzależnione jest od wniesienia opłaty na rachunek Narodowego Funduszu Zdrowia.
Wysokość opłaty jest uzależniona od okresu, w którym dana osoba, nie była objęta ubezpieczeniem zdrowotnym, i wynosi:
- 20 % dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki dla osoby, której przerwa w ubezpieczeniu zdrowotnym i opłacaniu składek wynosi nieprzerwanie od 3 miesięcy do roku;
- 50 % dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki dla osoby, której przerwa w ubezpieczeniu zdrowotnym i opłacaniu składek wynosi nieprzerwanie powyżej roku do 2 lat;
- 100 % dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki dla osoby, której przerwa w ubezpieczeniu zdrowotnym i opłacaniu składek wynosi nieprzerwanie powyżej 2 lat do 5 lat;
- 150 % dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki dla osoby, której przerwa w ubezpieczeniu zdrowotnym i opłacaniu składek wynosi nieprzerwanie powyżej 5 lat do 10 lat;
- 200 % dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki dla osoby, której przerwa w ubezpieczeniu zdrowotnym i opłacaniu składek wynosi nieprzerwanie powyżej 10 lat.
Należy podkreślić, iż opłata nie dotyczy osób wymienionych w art. 3 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Przy obliczaniu opłaty do okresu, w którym osoba ubezpieczająca się dobrowolnie nie była ubezpieczona, dolicza się okres niepodlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu na podstawie dotychczasowych przepisów. W uzasadnionych przypadkach, na wniosek Narodowy Fundusz Zdrowia może odstąpić od pobrania opłaty lub rozłożyć ją na raty miesięczne, jednak nie więcej niż na 12 rat.
Prawo do świadczeń opieki zdrowotnej osoby podlegającej dobrowolnemu ubezpieczeniu zdrowotnemu i zgłoszonych do Narodowego Funduszu Zdrowia członków jej rodziny oraz wolontariusza zgłoszonego do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego przez korzystającego, przysługuje od dnia objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym i wygasa po upływie 30 dni od dnia ustania ubezpieczenia zdrowotnego w Narodowym Funduszu Zdrowia.