Błąd i podstęp to wady oświadczeń woli, które zostały uregulowane w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).
Błąd nie zachodzi wówczas, gdy:
- strony czynności prawnej użyły niewłaściwych określeń, aby wyrazić swoją niewadliwą wolę;
- dana osoba złożyła w sposób świadomy oświadczenie woli, chociaż nie znała jego treści;
- osoba, która złożyła oświadczenie woli znała i w sposób prawidłowy rozumiała rzeczywistość, a także okoliczności zawartej umowy, a pomimo tego podjęła niewłaściwą decyzję.
Kodeks cywilny przyznaje uprawnienie do uchylenia się od skutków prawnych swojego oświadczenia woli w razie, gdy błąd dotyczył treści czynności prawnej. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć. Ograniczenie to nie dotyczy czynności prawnej nieodpłatnej. Ponadto można powoływać się tylko na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści (błąd istotny) (art. 84 k.c.).
Zgodnie z art. 85 k.c. zniekształcenie oświadczenia woli przez osobę użytą do jego przesłania ma takie same skutki, jak błąd przy złożeniu oświadczenia.
Jeżeli chodzi zaś o podstęp to występuje on wówczas, gdy celowo wprowadza się określoną osobę w błąd. W przypadku takim uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu może nastąpić także wtedy, gdy błąd nie był istotny, jak również wtedy, gdy nie dotyczył treści czynności prawnej (art. 86 § 1 k.c.).
Podstęp osoby trzeciej jest jednoznaczny z podstępem strony, jeżeli ta o podstępie wiedziała i nie zawiadomiła o nim drugiej strony albo jeżeli czynność prawna była nieodpłatna.
Zgodnie z art. 88 § 1 k.c. uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli, które zostało złożone innej osobie pod wpływem błędu następuje przez oświadczenie złożone tej osobie na piśmie. Uprawnienie do uchylenia się wygasa z upływem roku od jego wykrycia.