Zgodnie z Konwencją z Lugano z dnia 16 września 1988 r. o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych, aby uzyskać alimenty od cudzoziemca można złożyć pozew o alimenty:
- w sądzie tego kraju, w którym zamieszkuje osoba zobowiązana do płacenia alimentów;
- w sądzie polskim.
Złożenie pozwu o alimenty w sądzie polskim jest bardziej korzystne dla obywatela polskiego. W sytuacji takiej konieczne jest jednakże przeprowadzenie drugiego postępowania, którego przedmiotem będzie zezwolenie na wykonanie w obcym państwie wyroku wydanego przez sąd polski.
Pozew o alimenty
Pozew o alimenty przeciwko cudzoziemcowi należy złożyć do sądu okręgowego właściwego dla miejsca zamieszkania wierzyciela alimentacyjnego. Pozew ten powinien składać się z następujących elementów:
- wskazywać dokładny adres i narodowość dłużnika alimentacyjnego;
- określać wartość przedmiotu sporu.
Ponadto do omawianego pozwu należy załączyć zupełny odpis aktu urodzenia dziecka oraz dokumenty, które potwierdzają wydatki ponoszone na dziecko z tytułu jego wychowywania.
Pozew powinien być sporządzony pismem maszynowym. Nie może zawierać żadnych poprawek, skreśleń, skrótów.
Wniosek o wykonanie orzeczenia sądu polskiego
W przypadku, gdy uzyskany zostanie Polsce wyrok zasądzający alimenty, wierzyciel alimentacyjny obowiązany jest złożyć wniosek o wykonanie orzeczenia wydanego przez sąd polski. Wniosek ten składa się do sądu państwa obcego, w którego okręgu zamieszkuje dłużnik alimentacyjny.
Do wniosku tego należy dołączyć następujące załączniki:
- uwierzytelniony odpis orzeczenia, które stwierdza, iż wyrok zasądzający alimenty jest wykonalny w Polsce;
- dowód doręczenia orzeczenia wydanego przez sąd polski dłużnikowi alimentacyjnemu;
- dokumenty, które potwierdzają korzystanie przez wnioskodawcę ze zwolnienia od kosztów sądowych w Polsce (wystarczające jest poświadczenie sędziego, który wydał wyrok) oraz potwierdzają korzystanie przez wnioskodawcę z bezpłatnej pomocy adwokata lub radcy prawnego – na tej podstawie wnioskodawca może starać się także w postępowanie o wykonanie orzeczenia sądu polskiego o zwolnienie od kosztów sądowych, pomoc adwokata lub radcy prawnego;
We wniosku o wykonanie orzeczenia sądu polskiego powinno się wskazać adres do doręczeń, który mieści się w okręgu sądu, który ma rozpoznać sprawę. Zamiast tego można wskazać pełnomocnika do doręczeń.
Zarówno wniosek o wykonanie orzeczenia sądu polskiego, jak i dołączonego do niego dokumenty należy przetłumaczyć na język państwa, w którym zasądzone alimenty będą egzekwowane. Tłumaczenia tego powinien dokonać tłumacz przysięgły.
Należy podkreślić, iż wnioskodawca nie ma obowiązku uiszczania kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu.
Wniosek o wykonanie orzeczenia sądu polskiego może zostać oddalony m.in. w następujących przypadkach:
- gdy zezwolenie na wykonanie wyroku wydanego przez sąd państwa polskiego na terenie państwa obcego byłoby sprzeczne z jego porządkiem publicznym;
- gdy pozwany nie otrzymał pozwu, a co za tym idzie nie mógł się bronić;
- gdy wyroku sądu państwa polskiego nie można pogodzić z orzeczeniem, które zostało wydane między tymi samymi stronami w państwie, w którym toczy się postępowanie.
W przypadku, gdy wniosek zostanie przyjęty, zostaje wydane zezwolenie na wykonanie wyroku sądu polskiego na terenie państwa obcego. Wnioskodawcę należy poinformować o tym rozstrzygnięciu na piśmie wysłanym na adres przez niego wskazany. W sytuacji jednak, gdy wniosek zostanie rozpatrzony negatywnie, wnioskodawcy przysługuje prawo zaskarżenia tej decyzji. Zaskarżenie to może nastąpić w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia decyzji negatywnej.
Konwencja Haska o uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń odnoszących się do obowiązków alimentacyjnych
Konwencja Haska z dnia 2 października 1973 r. o uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń odnoszących się do obowiązków alimentacyjnych zawiera podobne do wskazanych wyżej rozwiązań. Należy jednakże wyraźnie podkreślić, iż wskazana konwencja zawiera rozwiązania mniej korzystne dla wnioskodawcy. Wynika to m.in. z faktu, iż nie pozwala ona na wykonywanie na terenie obcego państwa nieprawomocnego orzeczenia.
Żadna z dwóch wskazanych konwencji nie ma pierwszeństwa w stosowaniu w odniesieniu do alimentów. Dlatego też to od decyzji wnioskodawcy zależy na podstawie, której z nich będzie starał się o uzyskanie alimentów.