Nowy ład – obniżka czy podwyżka podatków?

Autor:
Prawnik

Masz problem?
Zadaj mi pytanie

Przedstawiony w maju 2021 roku na Konwencji programowej partii rządzącej – Prawo i Sprawiedliwość program gospodarczy pn. „Nowy Polski Ład” zakłada w swoich założeniach dokonanie tzw. resetu podatkowego. 26 lipca br. rząd przedstawił projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, która wprowadza szerokie zmiany w obowiązującym w Polsce porządku prawnym w zakresie podatków oraz ubezpieczeń. Program ten ulega ciągłym modyfikacjom.

W jaki sposób przewidywane w „Nowym Polskim Ładzie” zmiany wpłyną na wysokość podatków oraz składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, które płacą Polacy? Jak odbije się to na wysokości wynagrodzeń? Kto skorzysta na projektowanych modyfikacjach, a kto straci? O tym wszystkim opowiada niniejszy artykuł.

Założenia programu „Nowy Polski Ład”

W uzasadnieniu do projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, wskazano na dążenie do stworzenia przyjaznego i sprawiedliwego systemu podatkowego, jaki powinien zafunkcjonować w nowej rzeczywistości gospodarczej. Główne korekty, jakie są proponowane w jego ramach, to:

1) wzrost kwoty wolnej od podatku,

2) podwyższenie drugiego progu podatkowego,

3) wprowadzenie ulgi dla osób osiągających przychody z tytułu stosunku pracy,

4) zmiany w zakresie składki na ubezpieczenie zdrowotne,

5) obniżenie stawek ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych,

6) zmiany w zakresie opodatkowania najmu indywidualnego,

7) wprowadzenie „ulgi dla klasy średniej”.

Wzrost kwoty wolnej od podatku

Projekt ustawy wprowadza kwotę wolną od podatku w wysokości aż 30. 000 zł, przy czym będzie ona miała zastosowanie do wszystkich podatników opodatkowanych na zasadach ogólnych, wg tzw. skali podatkowej. W jej ramach  występują trzy progi podatkowe – 17% i 32%, zaś w przypadku osiągnięcia dochodu powyżej 1. 000 000 zł nadwyżka ponad ten limit opodatkowana jest stawką 4%. Tym samym, wysokość stawki podatku uzależniona jest od wysokości uzyskiwanego przez podatnika dochodu, a więc przychodów pomniejszonych o koszty ich uzyskania.

Zgodnie z założeniami, kwota wolna od podatku, przysługiwać będzie niezależnie od kwoty przychodów osiąganych przez podatników. Dodać trzeba, iż ma ona być weryfikowana w zależności od aktualnej sytuacji gospodarczej jeden raz w przeciągu roku podatkowego.

Wobec powyższego, stwierdzić trzeba, iż podatnicy, których dochody nie przekroczą kwoty 30. 000 zł, będą całkowicie zwolnieni z podatku, natomiast osoby uzyskujące dochody powyżej tej wartości, zapłacą od tego daninę publiczną według odpowiedniej skali podatkowej.

Ponieważ obecnie kwota wolna od podatku wynosi jedynie 8. 000 zł , zapowiadana zmiana oznacza jej ponad trzykrotny wzrost. Proponowane rozwiązanie oznacza największą korzyść dla osób, które osiągają dochody w wysokości płacy minimalnej, która aktualnie wynosi 2. 800 zł, albowiem w ich przypadku, zdecydowana większość uzyskanego przychodu nie będzie opodatkowana. Z uwagi na fakt, że kwota wolna od podatku ma zastosowanie wyłącznie w przypadku opodatkowania tzw. skalą podatkową, nie odnosi się ona do tych przedsiębiorców, którzy wybrali inną formę opodatkowania w postaci np. podatku liniowego, ryczałtu lub karty podatkowej – oni więc na zapowiadanej zmianie, nie skorzystają w żaden sposób.

Podwyższenie drugiego progu podatkowego

Kolejną zmianą przewidzianą w „Nowym Polskim Ładzie” jest podwyższenie progu podatkowego do kwoty 120. 000 złotych. Oznacza to, iż do podstawy obliczenia podatku nieprzekraczającej 120 000 zł stosowana będzie najniższa stawka podatku w wysokości 17%, zaś dopiero od dochodu (przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania) stanowiącego nadwyżkę ponad nią, podatek będzie obliczany według drugiej stawki wynoszącej 32%.

Przypomnieć trzeba, iż obecnie, próg podatkowy wynosi zaledwie 85. 000 złotych i nie był podwyższany od 12 lat. Wskutek takiego stanu rzeczy, bardzo wiele osób zmuszone było albo do  dokonywania powiększenia odprowadzanych co miesiąc zaliczek na podatek dochodowy do wysokości wyższej skali podatkowej, albo też dopłacić całą kwotę na koniec roku podatkowego.

Skutkiem wprowadzanych zmian ma być zmniejszenie liczby osób znajdujących się w drugim przedziale podatkowym o połowę, a mianowicie z 5 procent ogólnej liczby podatników do 2,5 procent. Podkreślić trzeba, iż na podstawie obecnie obowiązujących przepisów, w drugi próg podatkowy wchodzi osoba uzyskująca 7.100 złotych brutto miesięcznie, zaś po zmianach będzie musiała ona osiągać co miesiąc ok. 10.000 złotych brutto.

Wprowadzenie ulgi dla osób osiągających przychody z tytułu stosunku pracy

Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw przewiduje wprowadzenie ulgi dla osób osiągających przychody z tytułu stosunku pracy rozumianego w sposób szeroki, a więc stosunku pracy sensu stricto oraz stosunku służbowego, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy.  Tym samym nie będzie ona przysługiwała osobom osiągającym przychody z tytułu umów cywilnoprawnych, czy działalności wykonywanej osobiście, a osoby te stanowią bardzo liczną rzeszę podatników.

Podkreślenia wymaga fakt, iż ulga dla osób osiągających przychody z tytułu stosunku pracy obejmie tylko i wyłącznie przychody podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a więc podlegające opodatkowaniu przy zastosowaniu skali podatkowej, tj. z wyłączeniem przychodów wolnych od podatku. Prawo do ulgi będą mieli ci podatnicy, którzy w roku podatkowym uzyskają przychody w wysokości mieszącej się w przedziale od 68. 412 zł do 133. 692 zł, co daje miesięcznie, dla celów obliczania miesięcznych zaliczek na podatek – od 5 701 zł do 11 141 zł, przy czym można będzie ją rozliczać w stosunku bądź miesięcznym, bądź rocznym.

Zdaniem  wielu ekspertów podatkowych, przedmiotowa ulga preferuje osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy, natomiast ewidentnie dyskryminuje tych, którzy osiągają dochody z umów cywilnoprawnych czy z prowadzonej działalności gospodarczej.

Zmiany w zakresie składki na ubezpieczenie zdrowotne

„Nowy Polski Ład” przewiduje likwidację możliwości odliczenia składki zdrowotnej od należnego do zapłacenia podatku dochodowego. 

Przypomnieć należy, iż obecnie składka zdrowotna jest w większości odliczana od podatku dochodowego. Wysokość jej podstawy obliczania wynosi 9% i podlega ona odliczeniu od podatku w wysokości 7,75% podstawy obliczania, wskutek czego jedynie 1,25% podstawy obliczania składki jest pokrywane z dochodu danej osoby fizycznej. Zgodnie z projektowanymi zmianami, nie będzie to już możliwe, a podatnik poniesie pełny koszt zapłaty odpowiedniej składki zdrowotnej.

Projektowana zmiana odnosi się do wszystkich podmiotów, które są zobowiązane do odprowadzania składki na ubezpieczenie zdrowotne, a więc nie tylko osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, ale także osiągających dochody z tytułu umów cywilnoprawnych, przedsiębiorców, jak i emerytów.

Według najnowszych założeń, wysokość składki zdrowotnej dla osób prowadzących działalność gospodarczą, które wybrały rozliczenie 19-procentowym podatkiem liniowym, ryczałtem lub kartą podatkową, ulegnie zmianie. Mianowicie, wysokość składki zdrowotnej dla osób rozliczających według 19% stawki liniowej od 2022 r. wynosić będzie 4,9% dochodu pomniejszonego o składki na ubezpieczenia społeczne.

W przypadku osób, które osiągają bardzo niskie dochody bądź wykazują stratę podatkową, podstawą dla składek na ubezpieczenie zdrowotne będzie kwota minimalnego wynagrodzenia, co oznacza konieczność zapłacenia  najmniejszej stawki zdrowotnej w wysokości 9 % od wynagrodzenia minimalnego, a więc 270 zł miesięcznie. Jeśli chodzi o przedsiębiorców rozliczających się ryczałtem ewidencjonowanym, to wysokość podstawy do wyliczenia 9% składki zdrowotnej będzie zależna od przeciętnego wynagrodzenia i ich rocznych przychodów.

Podstawa składki zdrowotnej dla osób rozliczających się ryczałtem i osiągających przychód roczny:

1) do 60. 000 zł  - wyniesie 60% przeciętnego wynagrodzenia,

2) do 300. 000 zł - wyniesie 100% przeciętnego wynagrodzenia,

3) powyżej 300. 000 zł - wyniesie 180% przeciętnego wynagrodzenia.

Jednocześnie wskazać należy, że w ciągu danego roku, składki na ubezpieczenia zdrowotne będą obliczane progresywnie w zależności od wysokości przychodów od jego początku (czyli 60%, potem 100% i 180%), co spowoduje konieczność dokonywania rocznej dopłaty składek za miesiące w których stosowano niższą podstawę niż wynikałoby to z rocznych przychodów.

Projekt ustawy przewiduje ponadto możliwość:

1) występowania o zwrot nadpłaconych składek zdrowotnych, w ciągu 1 miesiąca od upływu terminu do złożenia zeznania podatkowego,

2) zastosowania stawki składki zdrowotnej wynikającej z przychodów poprzedniego roku podatkowego, w przypadku prowadzenia przez podatnika działalności gospodarczej opodatkowanej na zasadach ogólnych lub stawką liniową w wysokości 19%.

W przypadku osób rozliczających się w formie karty podatkowej, podstawą obliczenia 9% składki na ubezpieczenie zdrowotne, będzie wysokość minimalnego wynagrodzenia.

Osoby, które nie osiągają dochodów z działalności gospodarczej, jak na przykład wspólnicy spółek komandytowych lub komandytowo-akcyjnych, będą zobowiązani do zapłacenia składki zdrowotnej w wysokości 9% od kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

Nowy projekt „Polskiego Ładu” zakłada zmianę terminów wpłat składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne – będzie to 20-ty dzień następnego miesiąca kalendarzowego.

Wreszcie ustawodawca przewiduje wprowadzenie obowiązku odprowadzania składki zdrowotnej od wynagrodzeń osób powoływanych do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, jak na przykład członkowie zarządów spółek prawa handlowego, co obecnie nie ma miejsca, albowiem są one od tego obciążenia zwolnione.

Obniżenie stawek ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych

Projekt „Nowego Polskiego Ładu” zakłada obniżenie stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych dla osób wykonujących określone zawody medyczne, tj. lekarzy, dentystów, weterynarzy, pielęgniarek, położnych oraz fizjoterapeutów z 17% do 14%. Dotyczy to też zawodów technicznych: architektów, inżynierów budownictwa czy rzeczoznawców budowlanych. Przewidziana jest również obniżka stawki ryczałtu dla niektórych przychodów związanych ze świadczeniem wskazanych usług w obszarze IT, informatyków oraz programistów z 15% do 12%.

Zmiany w zakresie opodatkowania najmu indywidualnego

Według założeń „Nowego Polskiego Ładu” najem indywidualny opodatkowany będzie tylko i wyłącznie w ramach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, co oznacza likwidację możliwości opodatkowania przychodów uzyskiwanych z najmu na zasadach ogólnych, z wyjątkiem sytuacji gdy takie przychody są uzyskiwane w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej.

Stawka podatku będzie wynosić 8,5% dla przychodów poniżej 100. 000 zł rocznie oraz 12,5% od nadwyżki ponad tę kwotę.

Wprowadzenie „ulgi dla klasy średniej”

Zgodnie z założeniami, tzw. ulga dla klasy średniej, będzie przysługiwać podatnikom zatrudnionym na podstawie stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy i osiągającym przychody w przedziale od 68. 412 do 133. 692 zł rocznie, co oznacza kwoty od  5. 700 do 11. 140 zł w stosunku miesięcznym.

Przedmiotową ulgę będzie można rozliczać miesięcznie bądź rocznie, co ma ona polegać na odliczeniu od dochodu określonej kwoty, której wysokość uzależniona będzie od poziomu uzyskiwanych rocznych przychodów, które podlegają opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli przy zastosowaniu skali podatkowej, a więc. z wyłączeniem przychodów wolnych od podatku.

Z projektu rządowego wynika, że kwota ulgi będzie wynosić:

„(A x 0,06684549 – 4572,00 zł) ÷ 0,17, dla A wynoszącego co najmniej 68 412 zł i nieprzekraczającego kwoty 102 588 zł,

lub (A x (– 0,07346090) + 9821,75 zł) ÷ 0,17, dla A wyższego od 102 588 zł i nieprzekraczającego kwoty 133 692 zł,

przy czym:

„A” oznacza uzyskane przez podatnika w roku podatkowym wskazane powyżej przychody.

AKTUALIZACJA

Zmiany wynikające z założeń „Nowego Polskiego Ładu” zostały 1 października 2021 roku uchwalone przez sejm Rzeczypospolitej Polskiej. Ważną zmianą w stosunku do pierwotnych założeń jest przyznanie tzw. ulgi dla klasy średniej także przedsiębiorcom, a więc osobom prowadzącym działalność gospodarczą.

Skutki „Nowego Polskiego Ładu” – obniżka, czy podwyżka podatków?

W tym miejscu, zasadne będzie przywołanie Raportu Business Centre Club na temat „Nowego Polskiego Ładu” (https://www.podatki.biz/artykuly/raport-bcc-polski-lad-analiza-projektu-ustawy-podatkowej_32_47931.htm), którego konkluzje brzmią następująco:

1) polski podatek dochodowy od osób fizycznych już obecnie jest sprzeczny z zasadami powszechnego, równego i sprawiedliwego opodatkowania, bo nierówno opodatkowuje taką samą wysokość dochodu w sensie ekonomicznym; podział na różne źródła przychodów, różne zasady ustalania kosztów i dochodu podatkowego, a następnie stawek podatkowych skutkują całkowitą dowolnością w ustalaniu wysokości danin publicznych.

Rozwiązania przewidziane w projekcie ustawy powiększą dyskryminacyjne opodatkowanie równych dochodów nierównymi daninami, a tym samy zwiększą dysproporcję między pracą własną, działalnością wykonywaną osobiście, działalnością gospodarczą a dochodami z innych źródeł,

2) założenie zmniejszenia klina podatkowego między B2B (umowy cywilnoprawne) a umowami o pracę uderza rykoszetem w osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą nie będącą tzw. samozatrudnieniem; dotyczy to firm z sektora mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw, głównie polskich firm rodzinnych,

3) nastąpi skokowy wzrost opodatkowania dochodów z pracy powyżej 11.000 zł dochodu. Zwiększone koszty mogą skutkować ich przerzucaniem przez pracodawców na konsumentów,

4) projektowane rozwiązania skutkować będą radykalnym wzrostem opodatkowania dochodów osób fizycznych z działalności gospodarczej,

5) wprowadzenie proponowanych rozwiązań oznacza likwidację podatku liniowego w Polsce, który miał decydujące znaczenie dla rozwoju przedsiębiorstw mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw, ale także może skutkować znaczący wzrostem szarej strefy,

6) jedynie osoby fizyczne uzyskujące dochody z działalności gospodarczej poniżej 4.000 zł zyskają na podwyższeniu kwoty wolnej (przy wyborze skali podatkowej), co wraz z mechanizmami ryczałtów podatkowych, prowadzi do promowania umów B2B. Rozwiązanie to może także zachęcać do zwiększania kosztów podatkowych,

7) obniżka stawek ryczałtu jest tylko teoretyczna, albowiem obniżając przykładowo stawkę dla lekarzy z 17% na 14% dodatkowo powstanie obowiązek zapłaty ¼ stawki ryczałtu na NFZ, czyli łączne obciążenie wyniesie 17,5%. Tak wysokie stawki ryczałtu są opłacalne tylko dla podatników ponoszących niskie koszty uzyskania przychodu, czyli w przeważającej mierze B2B, a tym samym zamiast zmniejszać tzw. klin podatkowy doprowadzą do jego powiększenia wobec radykalnej podwyżki danin publicznoprawnych.

Zostaw swój komentarz
Imię: Email: Treść: Adres e-mail nie zostanie opublikowany