Czym jest trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego?

Autor:
Prawnik

Masz problem?
Zadaj mi pytanie

Konieczną przesłanką umożliwiającą orzeczenie przez Sąd rozwodu jest zaistnienie trwałego i zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego. Powyższe wynika z art. 56 § 1 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego, zgodnie z którym Jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód. W przypadku niewystąpienia wskazanej powyżej przesłanki, rozwód nie zostanie orzeczony, nawet pomimo zgodnego wniosku małżonków lub nagannego zachowania jednego z nich np. zdrady lub przemocy domowej.

Przepisy nie definiują wprost znaczenia trwałego i zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego. Zarówno doktryna prawnicza, jak i orzecznictwo sądów, jednoznacznie wskazują jednak, że powyższą przesłankę należy uznać za spełnioną, jeżeli ustały więzi fizyczne, duchowe i gospodarcze małżonków. Istotne jest, że konieczne jest łączne zerwanie pomiędzy małżonkami wszystkich wskazanych powyżej więzi, co oznacza, że np. w przypadku, gdy małżonkowie w dalszym ciągu prowadzą wspólne gospodarstwo domowe lub utrzymują kontakt fizyczny, nie sposób uznać, że doszło do rozpadu łączących ich więzi, zatem rozwód nie będzie mógł zostać orzeczony.

Ustanie więzi duchowych

Więzi duchowe odnoszą się do sfery emocjonalnej małżonków, ich miłości i wzajemnego przywiązania. Jest to z pewnością najistotniejsza przesłanka składająca się na ustalenie trwałego i zupełnego rozkładu pożycia małżonków. Zaznaczyć należy, że Sąd, ustalając istnienie rozkładu pożycia, każdorazowo zobowiązany jest do zbadania możliwości uratowania małżeństwa. Niejednokrotnie, jedna ze stron w trakcie trwania postępowania rozwodowego w dalszym ciągu wskazuje, że żywi wobec drugiego małżonka uczucia i nie chce wyrazić zgody na rozwód. Powyższe nie uniemożliwia orzeczenia rozwodu. Pomimo braku zgody jednego z małżonków i jego zapewnień o miłości wobec drugiej strony, w przypadku, gdy Sąd ustali brak możliwości uratowania małżeństwa, orzeknie rozwód.

Utrzymywanie dobrych relacji przez małżonków po ich rozstaniu nie wpływa na ustalenie braku ustania więzi duchowych. Powyższe znajduje potwierdzenie w ugruntowanym orzecznictwie Sądu Najwyższego, zgodnie z którym Fakt troszczenia się męża o żonę i dzieci, a także fakt przyjaznego ustosunkowania się do porzuconego małżonka, zupełnie nie przesądza o braku trwałego rozkładu małżeństwa, którego istotą nie jest nienawiść i niekulturalne odnoszenie się do siebie małżonków, ale tylko zerwanie stosunków intymnych bez nadziei powrotu do nich (orzeczenie Sądu Najwyższego z 8.05.1951 r., C 184/51)

Ustanie więzi fizycznych

Sfera fizyczna odnosi się do relacji intymnych, seksualnych małżonków. Ustanie relacji fizycznych małżonków nie zawsze będzie jednak stanowić przesłankę orzeczenia rozwodu. Małżonkowie mogą wspólnie podjąć decyzję o zaprzestaniu współżycia lub wynikać to może np. z choroby jednego z nich. Powyższe znajduje poparcie w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 1955 r. w sprawie o sygn. akt: I Co 5/55 (...) ustanie wspólnoty fizycznej lub gospodarczej może w konkretnym przypadku nie stanowić objawu rozkładu, jeżeli wynika ono z okoliczności niezależnych od małżonków lub z ich zgodnej woli uzasadnionej okolicznościami życiowymi. Przykładem takiej sytuacji może być ustanie współżycia fizycznego na skutek choroby małżonka, rozłączenie małżonków spowodowane pobytem w szpitalu, długotrwałym wyjazdem służbowym, pracą zarobkową małżonków w różnych odległych od siebie miejscowościach, itp. Brak natomiast wspólnoty duchowej (jej istnienie może się przejawiać nawet tylko w korespondencji) będzie zawsze objawem rozkładu pożycia.

Ustanie więzi gospodarczych

Istnienie więzi gospodarczej pomiędzy małżonkami oznacza prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego. Zaznaczyć należy, że wspólne zamieszkiwanie lub korzystanie ze środków finansowych drugiego małżonka, w przypadku, gdy jest to konieczne i spowodowane trudnościami finansowymi lub brakiem możliwości odrębnego zamieszkania, nie będzie stanowić negatywnej przesłanki do orzeczenia rozwodu. Sąd każdorazowo dokona szczegółowej oceny stanu faktycznego oraz przyczyn zachowania małżonków. Nie należy więc obawiać się, że fakt wspólnego zajmowania nieruchomości uniemożliwi orzeczenie rozwodu.

Trwałość rozpadu pożycia małżeńskiego

Konieczną przesłanką umożliwiającą orzeczenie rozwodu jest stwierdzenie trwałości rozkładu pożycia. Sąd musi ocenić istnienie widoków na utrzymanie związku w przyszłości. Zasadniczo, o trwałości rozpadu świadczy już kilkumiesięczny zanik więzi małżeńskich. Każdorazowo Sąd dokona jednak oceny stanu faktycznego. W zależności od przyczyn oddalenia się od siebie małżonków, o trwałości może świadczyć zarówno krótszy, jak i dłuższy okres oddalania się od siebie małżonków.

Sąd z pewnością dokona ustalenia trwałości rozkładu, jeżeli małżonkowie pozostają w nowych związkach, a tym bardziej, jeśli z tych związków narodziły się dzieci lub spodziewają się dziecka.

Ponadto,  należy wziąć pod uwagę, że od chwili wniesienia pozwu o orzeczenie rozwodu, do pierwszej rozprawy upłynie okres kilku miesięcy, które również zostaną uwzględnione przez sąd podczas oceny trwałości rozpadu. W przypadku podjęcia definitywnej decyzji o rozwodzie, nie ma zatem konieczności czekania na upływ określonego czasu wyłącznie w celu wykazania trwałości rozkładu pożycia.

Negatywne przesłanki uniemożliwiające orzeczenie rozwodu

Art. 56 § 2 i 3 k.r.o. zawiera katalog przesłanek negatywnych, w przypadku zaistnienia których pomimo wystąpienia zupełnego i trwałego rozkładu pożycia, rozwód nie może zostać orzeczony. Rozwód nie zostanie orzeczony, jeżeli:

1. w jego wyniku miałoby ucierpieć dobro wspólnych dzieci;
2. byłoby to sprzeczne z zasadami współżycia społecznego;
3. żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo że odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

W przypadku, gdy wskutek rozwodu miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków, sąd nie orzeknie rozwodu. Przesłanka ta ma charakter bezwzględny. Z praktyki sądowej wynika, że ustalając dobro małoletnich dzieci, należy rozważyć istnienie następujących przesłanek:

1. czy rozwód nie wpłynie na osłabienia więzi dzieci z małżonkiem, z którym nie zamieszkają;
2. orzeczenie rozwodu doprowadzi do zmniejszenia możliwości zaspokajania potrzeb materialnych dzieci;
3. orzeczenie rozwodu pogłębi konflikt rodziców w zakresie wychowywania dzieci.

Sąd, dokonując oceny możliwości wystąpienia wpływu rozwodu na dobro dzieci, uwzględni ich wiek, dotychczasowe stosunki z rodzicami, stan zdrowia psychicznego i fizycznego dzieci oraz ich stopień wrażliwości.

Sprzeczność rozwodu z zasadami współżycia społecznego ma miejsce, gdy przykładowo małżonek, który został porzucony, pozostaje w ciężkiej chorobie lub w wyniku rozwodu ucierpieć miałoby dobro pełnoletniego dziecka pozostającego w chorobie.

Rozwód nie jest również dopuszczalny, jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo że odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Odmowa małżonka niewinnego rozkładu pożycia jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, gdy np. małżonek winny pozostaje w związku z nowym partnerem i ma lub spodziewa się dziecka.

Pomoc prawnika

Postępowania w sprawach rozwodowych, z uwagi na ich specyfikę oraz aspekt emocjonalny, są niezwykle złożone. Profesjonalny pełnomocnik może dokonać oceny zaistnienia pozytywnych przesłanek umożliwiających orzeczenie rozwodu, a także udzielić pomocy w odpowiednim przedstawieniu stanu faktycznego oraz żądań w pozwie rozwodowym. Profesjonalny pełnomocnik.  poprzez wskazanie typowych pytań, które zostaną przez sąd postawione w trakcie przesłuchania, może również ułatwić stronie przygotowanie się do przesłuchania przed sądem, które niewątpliwie jest dla większości niezwykle stresującym przeżyciem.

Zostaw swój komentarz
Imię: Email: Treść: Adres e-mail nie zostanie opublikowany