Zadośćuczynienie a odszkodowanie
29.08.2012
Pojęcia: „zadośćuczynienie” i „odszkodowanie” stanowią o dwóch różnych kwestiach, dlatego nie mogą być ze sobą utożsamiane. Zadośćuczynienie to świadczenie jednorazowe o charakterze pieniężnym. Jego celem jest złagodzenie cierpienia zarówno fizycznego, jak i psychicznego osoby poszkodowanej. Przesłanką zadośćuczynienia jest wystąpienie krzywdy tzn. ujemnego następstwa psychicznego, które wywołane zostało czynem niedozwolonym. Zadośćuczynienie odnosi się do szkód niematerialnych. Dotyczy ono przede wszystkim szkód na osobie.
Odszkodowanie natomiast stanowi pieniężną rekompensatę za szkodę. Wyliczenie tej szkody jest możliwe przy zastosowaniu dostępnych metod kalkulacji szkód. Najczęstszą stosowaną metodą jest ustalenie odszkodowania w wysokości odpowiadającej wartości rynkowej rzeczy przed jej uszkodzeniem. Z powyższego wyraźnie wynika, iż przesłanką odszkodowania jest wystąpienie szkody. Definiowana jest ona jako niekorzystna zmiana statusu majątkowego poszkodowanego, które jest następstwem czynu niedozwolonego.
Podstawę dochodzenia zadośćuczynienia stanowi przepis art. 445 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Zgodnie z nim sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.
Sąd przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia pieniężnego powinien brać pod uwagę wszelkie okoliczności, które miały wpływ na rozmiar doznanej szkody niemajątkowej, a którymi są m.in.:
-
czas trwania i stopień cierpień fizycznych i psychicznych;
-
trwałość skutków wypadku;
-
wiek poszkodowanego;
-
prognozy na przyszłość dotyczące stanu zdrowia osoby poszkodowanej;
-
wpływ na możliwość prowadzenia normalnego życia.
Wysokość stopy życiowej społeczeństwa może rzutować na wysokość zadośćuczynienia za doznaną krzywdę (art. 445 § 1 k.c.) jedynie uzupełniająco w aspekcie urzeczywistnienia zasady sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji RP) (Wyrok SN z dnia 14 stycznia 2011 r., I PK 145/10).
W razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu. Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty. Jeżeli w chwili wydania wyroku szkody nie da się dokładnie ustalić, poszkodowanemu może być przyznana renta tymczasowa.
W przypadku, gdy wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, zobowiązany do naprawienia szkody powinien zwrócić koszty leczenia i pogrzebu temu, kto je poniósł. Osoba, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego. Takiej samej renty mogą żądać inne osoby bliskie, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania, jeżeli z okoliczności wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego. Sąd może ponadto przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej. Sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.
To, że w art. 446 § 3 k.c. użyto określenia "odszkodowanie" - w przeciwieństwie do użytego w art. 445 k.c. określenia "zadośćuczynienie" nie stoi na przeszkodzie uznania możliwości stosowania art. 446 § 3 k.c. do szkód niematerialnych, polegających na obiektywnym pogorszeniu pozycji w świecie zewnętrznym, gdyż różnicę terminologiczną między art. 445 i 446 § 3 k.c. należy przypisać temu, że zadośćuczynienie obejmuje także rekompensatę krzywdy moralnej, a więc krzywdy pozostającej w sferze subiektywnych, wewnętrznych przeżyć danej osoby (Wyrok SN z dnia 3 grudnia 2010 r., I PK 88/10).
Tagi:
Opinie naszych zadowolonych Klientów
