Piecza zastępcza w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym
06.07.2012
Piecza zastępcza wprowadzona została do ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964 r., Nr 9, poz. 59 z późn. zm.) z dniem 1 stycznia 2012 r. ustawą z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 149, poz. 887 z późn. zm.).
Ustawa wskazuje jakie obowiązki i prawa dotyczące dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej obciążają jego rodziców, a jakie podmioty sprawujące pieczę zastępczą.
Zgodnie z art. 1121 § 1 k.r. i o. obowiązek i prawo wykonywania bieżącej pieczy nad osobą dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej albo w placówce opiekuńczo-wychowawczej, dzieckiem umieszczonym w pieczy zastępczej, jego wychowania i reprezentowania w tych sprawach, a w szczególności w dochodzeniu świadczeń alimentacyjnych przeznaczonych na zaspokojenie jego potrzeb, należą do:
-
rodziny zastępczej;
-
placówki opiekuńczo-wychowawczej;
-
prowadzącego rodzinny dom dziecka;
-
kierującego placówką opiekuńczo-wychowawczą, regionalną placówką opiekuńczo-terapeutyczną lub interwencyjnym ośrodkiem preadopcyjnym.
Artykuł 1121 k.r. i o. przyznający rodzicom zastępczym obowiązek i prawo dochodzenia alimentów na rzecz małoletniego powierzonego ich pieczy ma zastosowanie również wówczas, gdy rodzice zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej, a sąd opiekuńczy nie zastosował art. 149 § 4 k.r. i o. i nie powierzył rodzicom zastępczym sprawowania opieki nad małoletnim (Wyrok SN z dnia 10 lutego 1977 r., III CRN 12/77).
Przewidziane w art. 1121 k.r. i o. uprawnienie placówki opiekuńczo-wychowawczej do reprezentowania osoby małoletniej w dochodzeniu świadczeń przeznaczonych na zaspokojenie potrzeb jej utrzymania przysługuje tejże placówce jedynie wówczas, gdy osoba małoletnia została umieszczona w zakładzie na podstawie orzeczenia sądu (Uchwała SN z dnia 18 maja 1978 r., III CZP 27/78).
Natomiast pozostałe obowiązki i prawa wynikające z władzy rodzicielskiej należą do rodziców dziecka. Należy podkreślić jednak, iż powyższe rozgraniczenie obowiązków i praw nie ma zastosowania w przypadku, gdy sąd opiekuńczy postanowił inaczej.
Istotnym jest fakt, iż następujące sprawy regulowane są nie przez przepisy ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy, lecz przez przepisy ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej:
-
organizację, funkcjonowanie oraz finansowanie rodzin zastępczych, rodzinnych domów dziecka, placówek opiekuńczo-wychowawczych, regionalnych placówek opiekuńczo-terapeutycznych i interwencyjnych ośrodków preadopcyjnych;
-
zasady określające kryteria wiekowe dzieci umieszczanych we wskazanych w pkt 1 placówkach i ośrodkach.
Umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej powinno nastąpić po wyczerpaniu wszystkich form pomocy rodzicom dziecka, o których mowa w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, chyba że dobro dziecka wymaga zapewnienia mu niezwłocznie pieczy zastępczej (art. 1123 k.r. i o.).
Zgodnie z przepisami ustawy dziecko umieszczane jest w pieczy zastępczej do czasu zaistnienia warunków umożliwiających jego powrót do rodziny albo umieszczenia go w rodzinie przysposabiającej.
Sąd może powierzyć sprawowanie pieczy zastępczej małżonkom albo osobie niepozostającej w związku małżeńskim, którzy są wstępnymi albo rodzeństwem dziecka. Sprawowanie pieczy zastępczej sąd może także powierzyć małżonkom albo osobie niepozostającej w związku małżeńskim, którzy nie są wstępnymi albo rodzeństwem dziecka, jeżeli osoby te zostały wpisane do rejestru osób zakwalifikowanych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej, prowadzenia rodzinnego domu dziecka albo pełnią już funkcję rodziny zastępczej zawodowej lub rodziny zastępczej niezawodowej oraz prowadzących rodzinny dom dziecka (art. 1125 § 1 k.r. i o.). Jeżeli jest to uzasadnione dobrem dziecka sąd może tymczasowo, nie dłużej jednak niż na 6 miesięcy, powierzyć pełnienie funkcji rodziny zastępczej małżonkom albo osobie niepozostającej w związku małżeńskim, którzy nie są wstępnymi albo rodzeństwem dziecka, niespełniającym warunku niezbędnych szkoleń, określonych w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, dotyczących rodzin zastępczych.
Piecza zastępcza nad dzieckiem posiadającym orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności jest powierzana przede wszystkim rodzinie zastępczej zawodowej (art. 1126 k.r. i o.).
Sąd powinien umieścić dziecko przede wszystkim w rodzinnej pieczy zastępczej. Dopiero wówczas, gdy brak jest możliwości umieszczenia w rodzinnej pieczy zastępczej lub z innych ważnych względów nie jest to zasadne, sąd obowiązany jest umieścić dziecko w instytucjonalnej pieczy zastępczej. Ponadto w miarę możliwości sąd powinien umieścić dziecko w pieczy zastępczej na terenie powiatu miejsca zamieszkania dziecka.
Zgodnie natomiast z art. 1128 k. r. i o. rodzeństwo powinno być umieszczone w tej samej rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka, placówce opiekuńczo-wychowawczej lub regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej, chyba że byłoby to sprzeczne z dobrem dziecka.
Tagi: piecza, rodzina zastępcza
Opinie naszych zadowolonych Klientów
