Kancelaria Radcy Prawnego Dariusz Borys Kostyra
Zamów poradę online Zapytaj prawnika

Rodzaje przesłanek procesowych w postępowaniu cywilnym

16.05.2012

Przesłanki procesowe to okoliczności pozytywne lub negatywne, które przewidziane są przez przepisy prawa. Decydują one o możliwości wszczęcia oraz dalszego prowadzenia postępowania cywilnego.

 
Na podstawie ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 1965 r., Nr 43, poz. 296 z późn. zm.) przesłanki procesowe można podzielić według takich kryteriów, jak:
 
  1. podmiotowe i przedmiotowe na dotyczące:
    • sądu;
    • stron;
    • przedmiotu sprawy;
  2. skutek:
    • bezwzględne – niepodlegają konwalidacji;
    • względne – podlegają konwalidacji;
  3. istnienie lub nieistnienie:
    • pozytywne;
    • negatywne.
 
Przesłanki procesowe dotyczące sądu
 
Do przesłanek dotyczących sądu zalicza się okoliczności, które związane są z kompetencją sądu do rozpoznania i rozstrzygnięcia danej sprawy.
 
Należą do nich:
 
  1. droga sądowa (art. 2 k.p.c.) – to kompetencja sądów powszechnych do rozpoznawania spraw cywilnych;
  2. sprzeczność składu sądu z przepisami prawa (art. 379 pkt 4 k.p.c.) – wystąpienie tej przesłanki skutkuje nieważnością postępowania;
  3. sprawa rozpoznana została przez sędziego, który podlega wyłączeniu z mocy ustawy (art. 379 pkt 4 k.p.c.) – wystąpienie tej przesłanki skutkuje nieważnością postępowania;
  4. niewłaściwość sądu rejonowego w sprawie, w której sąd okręgowy jest właściwy bez względu na wartość przedmiotu sporu (art. 379 pkt 6 k.p.c.);
  5. właściwy tryb postępowania (art. 201-202 k.p.c.) – przewodniczący obowiązany jest badać w jakim trybie sprawa powinna być rozpoznana;
  6. właściwość sądu (art. 200 i 202 z wyjątkiem art. 379 pkt 6 k.p.c.) – w przypadku, gdy sąd stwierdzi swoją niewłaściwość obowiązany jest przekazać sprawę sądowi właściwemu;
  7. jurysdykcja krajowa (art. 1097 – 1116 k.p.c.) – wskazuje sprawy z zakresu prawa cywilnego podlegające właściwości sądów polskich;
  8. zapis na sąd polubowny (art. 1157 i 1161 w zw. z art. 1165 k.p.c.) – jest to umowa stron, która poddaje wynikły lub mogący wyniknąć w przyszłości spór z oznaczonego stosunku prawnego pod rozstrzygnięcie sądu polubownego.
 
Przesłanki procesowe dotyczące stron
 
Przesłanki procesowe, które dotyczą stron postępowania są następujące:
 
  1. zdolność sądowa (art. 64 k.p.c.) – to zdolność do bycia stroną w procesie;
  2. zdolność procesowa (art. 65 k.p.c.) – to zdolność do dokonywania samodzielnie lub przez przedstawiciela czynności procesowych wobec sądu;
  3. brak właściwej reprezentacji po stronie powoda (art. 379 pkt 2) – przesłanka ta zachodzi wówczas, gdy za powoda niemającego zdolności sądowej lub procesowej nie działa podmiot uprawniony do jego reprezentowania;
  4. brak w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej powodem – brak ten skutkuje niemożliwością podejmowania czynności procesowych w imieniu tej jednostki organizacyjnej;
  5. kaucja aktoryczna (art. 1119 k.p.c.) – służy ona zabezpieczeniu kosztów procesu; obowiązany jest nią wnieść na żądanie pozwanego powód, który nie ma miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu albo siedziby w Rzeczypospolitej Polskiej lub w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej; 
  6. immunitet dyplomatyczny (art. 1111 k.p.c.) – osoby posiadające ten immunitet nie mogą być pozywane przed sądem polskim.
 
Przesłanki procesowe dotyczące przedmiotu sprawy
 
Przesłanki procesowe, które dotyczą przedmiotu sprawy to:
 
  1. zawisłość sporu (lis pendens) (art. 379 pkt 3, art. 192 pkt 1 k.p.c.) – przesłanka ta uniemożliwia ponowne wytoczenie powództwa w stosunku do przedmiotu, co do którego postępowanie jest już w toku przed tym samym lub innym sądem;
  2. powaga rzeczy osądzonej (res iudicata) (art. 379 pkt 3, art. 366 k.p.c.) – przesłanka ta uniemożliwia ponowne rozpoznanie sprawy, która została już rozstrzygnięta.
 
Przesłanki procesowe bezwzględne i względne
 
Istnienie bezwzględnej przesłanki procesowej skutkuje bezwzględną niedopuszczalnością wszczęcia i merytorycznego rozpoznania sprawy przez sąd (np. powaga rzeczy osądzonej, brak jurysdykcji krajowej). Przesłanki te sąd obowiązany jest brać pod uwagę z urzędu w każdym stanie sprawy. Ponadto nie podlegają one konwalidacji. Stwierdzenie przez sąd istnienia takiej przesłanki powoduje odrzuceniem pozwu. Natomiast rozpoznanie sprawy i wydanie orzeczenia mimo występowania przesłanek procesowych o charakterze bezwzględnym stanowi podstawę stwierdzenia nieważności postępowania. 
 
Z kolei względne przesłanki procesowe uwzględniane są przez sąd nie z urzędu, lecz na zarzut lub wniosek pozwanego, a także takie, których braki mogą być uzupełnione przez strony lub sąd w terminie określonym (np. kaucja aktoryczna, zdolność procesowa).
 
Przesłanki procesowe pozytywne i negatywne
 
Występowanie pozytywnych przesłanek procesowych skutkuje merytorycznym rozpoznaniem sprawy (np. droga sądowa, zdolność sądowa). Natomiast konsekwencją istnienia negatywnych przesłanek procesowych jest przeszkoda w rozpoznaniu sprawy (np. powaga rzeczy osądzonej, zapis na sąd polubowny).
 
Brak dodatniej przesłanki procesowej lub istnienie ujemnej przesłanki procesowej stanowi tzw. przeszkodę procesową. 


Tagi: proces, sąd

Opinie naszych zadowolonych Klientów
    Zostaw swój komentarz
    Adres e-mail nie zostanie opublikowany
Zapytaj prawnika
Umów wizytę
Opinie klientów
Maryna

Komunikacja i współpraca z kancelarią zostawiły bardzo pozytywne emocje. Wszyscy pracownicy bardzo mili i pomocni. Poziom profesjonalności bardzo wysoki . Myślałam, że moja sprawa nie jest do załatwienia, ale SIĘ UDAŁO! Otrzymałam kartę na 3 lata w trzy miesiące. Bardzo się cieszę , że trafiłam na kancelarię LexVin, doświadczonego prawnika Pana Dariusza Kostyry. Jestem bardzo wdzięczna i serdecznie polecam najlepszą kancelarię w Warszawie.

  • right
Mikołaj

Jestem mile zaskoczony jakością, fachowością i krótkim czasem prowadzenia sprawy choć do tej pory współpracowałem z wieloma kancelariami i prawnikami.

  • left
  • right
Andrzej

Szczerze polecam ta kancelarie dobry kontakt, szybka odpowiedz i pełen profesjonalizm. W sądzie poszło tak jak mówił Pan Dariusz. Dziękuje.

  • left
  • right
Piotr

Cieszy mnie niezmiernie, że w tak trudnych czasach wyzysku, manipulacji i cwaniactwa jest tak profesjonalna możliwość obrony. Dziękuję panie Darku !

  • left
  • right
Darek

Jestem bardzo mile zaskoczony profesjonalnością i szybkością odpowiedzi. Poleciłem serwis znajomym, bo warto!

  • left
  • right
Michał

Bardzo fachowa i szybka pomoc, a wszystko w dobrej cenie. Jestem pełen uznania i wdzięczności dla Kancelarii LexVin za profesjonalną realizację usługi.

  • left
  • right
Karolina

Bardzo dziękuję za zajęcie się moją sprawą oraz szybkie wysłanie mi sprzeciwu. Z pewnością polecę Państwa usługi.

  • left
  • right
Joanna

Pomoc prawną otrzymałam błyskawicznie i profesjonalnie.Świetna,merytoryczna i miła obsługa. Serdecznie dziękuję.

  • left
  • right
Aneta

Bardzo dziękuję za profesjonalne i szybkie napisanie sprzeciwu. Polecam pomoc prawną Kancelarii LexVin każdemu, kto szuka profesjonalnej pomocy prawnej.

  • left
  • right
Podobne artykuły