Podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami
23.01.2012
Podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami nie jest w zasadzie regulowany przez przepisy ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964 r., Nr 9, poz. 59 z późn. zm.). Przepisy tej ustawy odsyłają do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) o dziale spadku. Z kolei przepisy o dziale spadku nie regulują samodzielnie tej kwestii odsyłając do przepisów o współwłasności w częściach ułamkowych. Do podziału majątku wspólnego stosuje się ponadto przepisy ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 1965 r., Nr 43, poz. 296 z późn. zm.).
Prawo żądania zniesienia współwłasności oraz podziału majątku przyznane zostało każdemu z małżonków.
Należy podkreślić, iż z roszczeniem o zniesienie współwłasności każdy z małżonków może wystąpić w każdym czasie, ponieważ roszczenie to nie ulega przedawnieniu.
Przepisy prawa przewidują dwa sposoby dokonania podziału majątku wspólnego pomiędzy małżonków.
Pierwszym z nich jest
podział majątku wspólnego w drodze umowy. Umowa ta zawierana jest przez małżonków lub byłych małżonków. Może być ona zawarta w dowolnej formie, ponieważ przepisy prawa nie zastrzegają dla niej formy pisemnej ani dla celów dowodowych, ani dla wywołania określonych skutków. W przypadku jednak, gdy dokonywany jest podział wielu składników majątkowych dla ułatwienia dowodu korzystniejsze byłoby zachowanie formy pisemnej.
Jeżeli do majątku należy nieruchomość, umowa powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Forma ta zastrzeżona jest pod rygorem nieważności (art. 1037 § 2 k.c.).
Małżonkowie mogą w umowie dokonać podziału albo całego majątku, albo ograniczyć się jedynie do poszczególnych jego części. Zakres dokonywanego podziału zależy wyłącznie od woli małżonków (art. 1038 § 2 k.c.). W literaturze przedmiotu dominuje stanowisko, iż małżonkowie dokonując podziału majątku wspólnego w drodze umowy nie mogą ustalić nierównych udziałów.
Drugim sposobem dokonania podziału majątku wspólnego między małżonków jest orzeczenie sądu. Ze sposobu tego korzysta się wówczas, gdy nie jest możliwe dojście między małżonkami do porozumienia w sprawie podziału majątku wspólnego.
Podział majątku wspólnego należy do właściwości sądu rejonowego, który dokonuje go w postępowaniu nieprocesowym. Podział dokonywany jest na żądanie jednego z małżonków, spadkobiercy małżonka, nabywcy spadku lub udziału w spadku, w którego skład wchodzi udział w majątku wspólnym, a także na żądanie prokuratora lub Rzecznika Praw Obywatelskich.
Zgodnie z art. 567 § 1 k.p.c. w postępowaniu o
podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi. W razie sporu co do ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym sąd może w tym przedmiocie orzec postanowieniem wstępnym.
Co do zasady
podział majątku wspólnego między małżonków na podstawie orzeczenia sądu obejmuje cały majątek.
Przepisy prawa dopuszczają jednak z ważnych powodów na dokonanie podziału na mocy orzeczenia sądu jedynie części wspólnego majątku małżonków.
Do majątku wspólnego należą przedmioty majątkowe z chwili ustania wspólności oraz istniejące w chwili, w której podział jest dokonywany. Uwzględnieniu nie podlegają jednak przedmioty, które wyszły z tego majątku na skutek normalnego zużycia lub zbycia dokonanego w ramach prawidłowego zarządu. Uwzględnieniu podlegają natomiast przedmioty, które zostały zniszczone, zbyte w sposób bezprawny lub roztrwonione.
Istotną kwestią przy podziale majątku wspólnego między małżonków są rozliczenia wzajemne z tytułu nakładów. Zgodnie z art. 45 § 1 k.r. i o. każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać jednak zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności. Zwrotu dokonuje się przy podziale majątku wspólnego, jednakże sąd może nakazać wcześniejszy zwrot, jeżeli wymaga tego dobro rodziny.
Tagi: podział majątku, rozwód, prawo rodzinne
Opinie naszych zadowolonych Klientów
Dla domu
Prawo rodzinne Podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami
