Zatrudnianie młodocianych
23.12.2011
Zgodnie z ustawą z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. Nr 24, poz. 141 z późn. zm.) młodocianym jest osoba, która ukończyła 16 lat, a nie przekroczyła lat 18.
Zabronione jest zatrudnianie osoby, która nie ukończyła 16 lat.
Przepisy prawa pozwalają na zatrudnianie tylko tych młodocianych, którzy ukończyli co najmniej gimnazjum, a ponadto przedstawili świadectwo lekarskie stwierdzające, że praca danego rodzaju nie zagraża ich zdrowiu (art. 191 § 1 k.p.).
Młodociany nie posiadający kwalifikacji zawodowych może być zatrudniony tylko w celu przygotowania zawodowego.
Ustawodawca nałożył na pracodawcę obowiązki wynikające z zatrudniania młodocianych. Musi on zapewnić im opiekę i pomoc, niezbędną dla ich przystosowania się do właściwego wykonywania pracy (art. 192 k.p.), a także zobowiązany jest prowadzić ewidencję pracowników młodocianych (art. 193 k.p.).
Umowy w celu przygotowania zawodowego
Podstawą zatrudnienia młodocianych, którzy nie posiadają kwalifikacji zawodowych jest umowa w celu przygotowania zawodowego. Do zawierania i rozwiązywania z młodocianymi tych umów mają zastosowanie przepisy Kodeksu pracy dotyczące umów o pracę na czas nie określony ze zmiany przewidzianymi w przepisach art. 195 i 196 k.p.
Zgodnie z art. 195 § 1 k.p. umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego powinna określać w szczególności:
- rodzaj przygotowania zawodowego (nauka zawodu lub przyuczenie do wykonywania określonej pracy);
- czas trwania i miejsce odbywania przygotowania zawodowego;
- sposób dokształcania teoretycznego;
- wysokość wynagrodzenia.
Rada Ministrów została upoważniona do określenia w drodze rozporządzenia przypadków, w których jest dopuszczalne zawieranie na czas określony umów o pracę w celu przygotowania zawodowego.
Pracodawca może rozwiązać za wypowiedzeniem umowę o pracę zawartą w celu przygotowania zawodowego jedynie w przypadku:
- niewypełniania przez młodocianego obowiązków wynikających z umowy o pracę lub obowiązku dokształcania się, pomimo stosowania wobec niego środków wychowawczych;
- ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy;
- reorganizacji zakładu pracy uniemożliwiającej kontynuowanie przygotowania zawodowego;
- stwierdzenia nieprzydatności młodocianego do pracy, w zakresie której odbywa przygotowanie zawodowe.
Na pracownika młodocianego nałożony został obowiązek dokształcania się do ukończenia 18 lat (art. 197 § 1 k.p.).
Powyższy obowiązek pracownik młodociany powinien w szczególności realizować przez:
- dokształcanie się w zakresie szkoły podstawowej i gimnazjum, jeżeli szkoły takiej nie ukończył;
- dokształcanie się w zakresie szkoły ponadgimnazjalnej lub w formach pozaszkolnych.
Aby umożliwić pracownikowi młodocianemu wywiązywanie się z obowiązku dokształcania się pracodawca powinien zwalniać go od pracy na czas potrzebny do wzięcia udziału w zajęciach szkoleniowych (art. 198 k.p.). W przypadku, gdy młodociany nie ukończył przygotowania zawodowego przed osiągnięciem 18 lat, obowiązek dokształcania się, może być przedłużony do czasu ukończenia przygotowania zawodowego.
Zatrudnianie młodocianych w innym celu niż przygotowanie zawodowe
Młodociany może być zatrudniony na podstawie umowy o pracę przy wykonywaniu lekkich prac (art. 2001 § 1 k.p.).
Zgodnie z przepisami prawa praca lekka nie może powodować zagrożenia dla życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego młodocianego, a także nie może utrudniać młodocianemu wypełniania obowiązku szkolnego. Wykaz lekkich prac określa pracodawca po uzyskaniu zgody lekarza wykonującego zadania służby medycyny pracy. Wykaz ten wymaga zatwierdzenia przez właściwego inspektora pracy. Wykaz lekkich prac nie może zawierać prac wzbronionych młodocianym. Wykaz ten powinien być ustalony w regulaminie pracy. Natomiast, jeżeli pracodawca nie ma obowiązku wydania regulaminu, ustala wykaz lekkich prac w osobnym akcie.
Zgodnie z art. 2002 § 1 k.p. pracodawca obowiązany jest ustalić wymiar i rozkład czasu pracy młodocianego zatrudnionego przy lekkiej pracy, uwzględniając tygodniową liczbę godzin nauki wynikającą z programu nauczania, a także z rozkładu zajęć szkolnych młodocianego. Tygodniowy wymiar czasu pracy młodocianego w okresie odbywania zajęć szkolnych nie może przekraczać 12 godzin. W dniu uczestniczenia w zajęciach szkolnych wymiar czasu pracy młodocianego nie może przekraczać 2 godzin. Natomiast w okresie ferii szkolnych wymiar czasu pracy młodocianego nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin w tygodniu. Dobowy wymiar czasu pracy młodocianego w wieku do 16 lat nie może jednak przekraczać 6 godzin. Wymiar ten obowiązuje także w przypadku, gdy młodociany jest zatrudniony u więcej niż jednego pracodawcy. W związku z tym przed nawiązaniem stosunku pracy pracodawca ma obowiązek uzyskania od młodocianego oświadczenia o zatrudnieniu albo o niepozostawaniu w zatrudnieniu u innego pracodawcy.
Szczególna ochrona zdrowia
Ważne: Szczególnej ochronie zdrowia podlegają zarówno młodociani zatrudnieni na podstawie umów w celu przygotowania zawodowego, jak i młodociani zatrudnieni na podstawie innych umów o pracę.
Szczególna ochrona zdrowia wyraża się w:
- zakazie zatrudniania młodocianych przy pracach wzbronionych, które określone są w rozporządzeniu Rady Ministrów;
- podleganiu przez młodocianych wstępnym badaniom lekarskim przed przyjęciem do pracy oraz badaniom okresowym i kontrolnym w czasie zatrudnienia;
- obowiązku pracodawcy polegającym na zmianie rodzaju pracy młodocianego w przypadku, gdy lekarz orzeknie, że dana praca zagraża jego zdrowiu; gdy nie ma jednak takiej możliwości, pracodawca obowiązany jest niezwłocznie rozwiązać umowę o pracę i wypłacić odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia;
- skróconym czasie pracy młodocianego - czas pracy młodocianego w wieku do 16 lat nie może przekraczać 6 godzin na dobę, a czas pracy młodocianego w wieku powyżej 16 lat - 8 godzin na dobę; do czasu pracy młodocianego wlicza się czas nauki w wymiarze wynikającym z obowiązkowego programu zajęć szkolnych, bez względu na to, czy odbywa się ona w godzinach pracy; jeżeli dobowy wymiar czasu pracy młodocianego jest dłuższy niż 4,5 godziny, pracodawca jest obowiązany wprowadzić przerwę w pracy trwającą nieprzerwanie 30 minut, wliczaną do czasu pracy;
- zakazie zatrudniania młodocianego w godzinach nadliczbowych oraz w porze nocnej; pora nocna dla młodocianego przypada pomiędzy godzinami 2200 a 600; w przypadkach określonych w art. 191 § 5 k.p. pora nocna przypada pomiędzy godzinami 2000 a 600; przerwa w pracy młodocianego obejmująca porę nocną powinna trwać nieprzerwanie nie mniej niż 14 godzin; młodocianemu przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 48 godzin nieprzerwanego odpoczynku, który powinien obejmować niedzielę;
- zwiększonych urlopach wypoczynkowych - młodociany uzyskuje z upływem 6 miesięcy od rozpoczęcia pierwszej pracy prawo do urlopu w wymiarze 12 dni roboczych; z upływem roku pracy młodociany uzyskuje prawo do urlopu w wymiarze 26 dni roboczych; jednakże w roku kalendarzowym, w którym kończy on 18 lat, ma prawo do urlopu w wymiarze 20 dni roboczych, jeżeli prawo do urlopu uzyskał przed ukończeniem 18 lat; młodocianemu uczęszczającemu do szkoły należy udzielić urlopu w okresie ferii szkolnych; młodocianemu, który nie nabył prawa do urlopu pracodawca może, na jego wniosek, udzielić zaliczkowo urlopu w okresie ferii szkolnych; ponadto pracodawca jest obowiązany na wniosek młodocianego, ucznia szkoły dla pracujących, udzielić mu w okresie ferii szkolnych urlopu bezpłatnego w wymiarze nie przekraczającym łącznie z urlopem wypoczynkowym 2 miesięcy; okres urlopu bezpłatnego wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.
Maryna
Komunikacja i współpraca z kancelarią zostawiły bardzo pozytywne emocje. Wszyscy pracownicy bardzo mili i pomocni. Poziom profesjonalności bardzo wysoki . Myślałam, że moja sprawa nie jest do załatwienia, ale SIĘ UDAŁO! Otrzymałam kartę na 3 lata w trzy miesiące. Bardzo się cieszę , że trafiłam na kancelarię LexVin, doświadczonego prawnika Pana Dariusza Kostyry. Jestem bardzo wdzięczna i serdecznie polecam najlepszą kancelarię w Warszawie.
Mikołaj
Jestem mile zaskoczony jakością, fachowością i krótkim czasem prowadzenia sprawy choć do tej pory współpracowałem z wieloma kancelariami i prawnikami.
Andrzej
Szczerze polecam ta kancelarie dobry kontakt, szybka odpowiedz i pełen profesjonalizm. W sądzie poszło tak jak mówił Pan Dariusz. Dziękuje.
Piotr
Cieszy mnie niezmiernie, że w tak trudnych czasach wyzysku, manipulacji i cwaniactwa jest tak profesjonalna możliwość obrony. Dziękuję panie Darku !
Darek
Jestem bardzo mile zaskoczony profesjonalnością i szybkością odpowiedzi. Poleciłem serwis znajomym, bo warto!
Michał
Bardzo fachowa i szybka pomoc, a wszystko w dobrej cenie. Jestem pełen uznania i wdzięczności dla Kancelarii LexVin za profesjonalną realizację usługi.
Karolina
Bardzo dziękuję za zajęcie się moją sprawą oraz szybkie wysłanie mi sprzeciwu. Z pewnością polecę Państwa usługi.
Joanna
Pomoc prawną otrzymałam błyskawicznie i profesjonalnie.Świetna,merytoryczna i miła obsługa. Serdecznie dziękuję.
Aneta
Bardzo dziękuję za profesjonalne i szybkie napisanie sprzeciwu. Polecam pomoc prawną Kancelarii LexVin każdemu, kto szuka profesjonalnej pomocy prawnej.
