Sprawy małżeńskie
20.12.2011
Na podstawie ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 1965 r., Nr 43, poz. 296 z późn. zm.) sprawy małżeńskie rozpoznawane są w postępowaniu nieprocesowym.
Po pierwsze do spraw małżeńskich ustawodawca zalicza udzielenie zezwolenia na zawarcie małżeństwa kobiecie nie mającej ukończonych lat osiemnastu. Zezwolenie to udziela
sąd opiekuńczy na wniosek kobiety zamierzającej zawrzeć
małżeństwo. Postanowienie o udzieleniu zezwolenia staje się skuteczne z chwilą uprawomocnienia się i nie może być zmienione ani uchylone (art. 561 § 1 k.p.c.). Zezwolenia na zawarcie małżeństwa osobie dotkniętej chorobą psychiczną albo niedorozwojem umysłowym oraz osobom powinowatym w linii prostej udziela
sąd na wniosek tych osób.
W postanowieniu o udzieleniu zezwolenia wymienia się osobę, z którą
małżeństwo ma być zawarte. Przed wydaniem postanowienia rozstrzygającego taki wniosek
sąd wysłucha następujące osoby:
-
wnioskodawcę;
-
osobę, z którą małżeństwo ma być zawarte;
-
osoby bliskie przyszłych małżonków, jedynie w razie potrzeby;
Gdy chodzi o udzielenie zezwolenia osobie dotkniętej chorobą psychiczną lub niedorozwojem umysłowym,
sąd zasięgnie opinii biegłego lekarza, w miarę możności psychiatry.
W powyższych sprawach
sąd może zarządzić przeprowadzenie przez kuratora sądowego wywiadu środowiskowego w celu ustalenia warunków, w jakich żyją osoby ubiegające się o udzielenie zezwolenia (art. 5611 k.p.c.).
Po drugie do spraw małżeńskich zalicza się udzielenie zwolnienia od obowiązku złożenia urzędowi stanu cywilnego dokumentu potrzebnego do zawarcia małżeństwa. Zwolnienia takiego udziela
sąd na wniosek osoby obowiązanej do złożenia dokumentu (art. 562 k.p.c.).
Po trzecie do spraw małżeńskich ustawodawca zalicza udzielenie zezwolenia na złożenie przez pełnomocnika oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński. Z wnioskiem tym może wystąpić osoba, która zamierza udzielić pełnomocnictwa (art. 563 k.p.c.).
Po czwarte sprawą małżeńską jest rozstrzygnięcie, czy okoliczność przedstawiona przez kierownika urzędu stanu cywilnego wyłącza zawarcie małżeństwa, a także o tym, czy okoliczności przedstawione przez kierownika urzędu stanu cywilnego uzasadniają odmowę:
-
przyjęcia oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński;
-
wydania zaświadczenia o braku okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa, o których mowa w art. 41 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964 r., Nr 9, poz. 59 z późn. zm.);
-
wydania zezwolenia na zawarcie małżeństwa przed upływem terminu, o którym mowa w art. 4 k.r. i o.;
-
sporządzenia aktu małżeństwa zawartego zgodnie z art. 1 § 2 k.r. i o.;
-
wydania zaświadczenia, że obywatel polski lub zamieszkały w Polsce cudzoziemiec nie mający żadnego obywatelstwa zgodnie z prawem polskim może zawrzeć małżeństwo za granicą.
Po piąte przepisy prawa zaliczają do spraw małżeńskich rozstrzygnięcie o istotnych sprawach rodziny w braku porozumienia małżonków, jak również udzielenie zezwolenia na dokonanie czynności, do której jest potrzebna zgoda drugiego małżonka lub której drugi małżonek sprzeciwił się. Rozstrzygnięcie to może nastąpić dopiero po umożliwieniu złożenia wyjaśnień małżonkowi wnioskodawcy, chyba że jego wysłuchanie nie jest możliwe lub celowe (art. 565 § 1 k.p.c.).
Po szóste sprawą małżeńską jest wydanie przez
sąd nakazu, aby wynagrodzenie za pracę albo inne należności przypadające jednemu małżonkowi były w całości lub w części wypłacane do rąk drugiego małżonka (art. 565 § 2 k.p.c.).
Po siódme zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego do spraw małżeńskich zalicza się rozstrzygnięcie o wyłączeniu odpowiedzialności małżonka za zobowiązania zaciągnięte przez drugiego z małżonków w sprawach wynikających z zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny, jak również do uchylenia postanowienia w tym przedmiocie (art. 565 § 3 k.p.c.).
Po ósme sprawą małżeńską jest sprawa o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami. W sprawie tej właściwy jest
sąd miejsca położenia majątku, a jeżeli wspólność ustała przez śmierć jednego z małżonków -
sąd spadku (art. 566 k.p.c.). W postępowaniu tym
sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi. Do postępowania o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, stosuje się odpowiednio przepisy o dziale spadku (art. 567 § 3 k.p.c.).
Po dziewiąte do spraw małżeńskich należą sprawy o separację na zgodny wniosek małżonków, a także sprawy o zniesienie separacji (art. 5671 k.p.c.). W sprawach tych właściwe rzeczowo są sądy okręgowe. Natomiast miejscowo właściwym jest
sąd, w którego okręgu małżonkowie mają wspólne zamieszkanie, a w braku takiej podstawy -
sąd miejsca ich wspólnego pobytu. Jeżeli małżonkowie nie mają wspólnego miejsca zamieszkania ani pobytu, wniosek należy zgłosić w sądzie właściwym dla jednego z małżonków, zgodnie z art. 508 k.p.c.
W sprawie o separację na zgodny wniosek małżonków oraz w sprawie o zniesienie separacji w razie cofnięcia wniosku albo wyrażenia w inny sposób braku zgody na orzeczenie separacji lub na zniesienie separacji przez któregokolwiek z małżonków postępowanie umarza się. Taki sam skutek powoduj śmierć jednego z małżonków.
W toku postępowania
sąd obowiązany jest nakłaniać małżonków do pojednania.
Jeżeli pojednanie nie nastąpi, a odroczenie rozprawy nie byłoby celowe,
sąd przystępuje do rozpoznania sprawy.
Postanowienie o separacji, jak i o zniesieniu separacji
sąd wydaje po przeprowadzeniu rozprawy.
Należy podkreślić, iż z chwilą wszczęcia postępowania o zniesienie separacji zawiesza się z urzędu postępowanie w sprawie o eksmisję jednego z małżonków pozostających w separacji ze wspólnego mieszkania, jak również postępowanie w sprawie o korzystanie przez małżonków pozostających w separacji ze wspólnego mieszkania. Z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia o zniesieniu separacji postępowanie umarza się z urzędu (art. 5675 k.p.c.).
Tagi: małżeństwo, rozwód, separacja, sąd
Opinie naszych zadowolonych Klientów