Sprawowanie opieki nad małoletnim
15.12.2011
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r.
kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964 r., Nr 9, poz. 59 z późn. zm.) nakłada na opiekuna obowiązek wykonywania swoich czynności z należytą starannością, jak tego wymaga dobro pozostającego pod opieką i interes społeczny.
Opiekun sprawuje pieczę nad osobą i majątkiem pozostającego pod opieką; podlega przy tym nadzorowi sądu opiekuńczego (art. 155 § 1 k.r. i o.).
Należy podkreślić, iż do sprawowania opieki stosuje się odpowiednio przepisy o władzy rodzicielskiej z zachowaniem przepisów normujących sprawowanie opieki.
Sprawowanie pieczy nad osobą dziecka
Opiekun obowiązany jest m.in. kierować osobą dziecka, troszczyć się o jego rozwój fizyczny i psychiczny, troszczyć się o zapewnienie mu środków utrzymania, a także o jego wykształcenie. Opiekunowi w celu zapewnienia wywiązywania się z powyższych obowiązków przyznane zostały określone kompetencje zarówno wobec małoletniego, jak i wobec osób trzecich.
Opiekun przed powzięciem decyzji w ważniejszych sprawach dotyczących osoby dziecka powinien je wysłuchać, jeżeli rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości dziecka na to pozwala, oraz uwzględnić w miarę możliwości jego rozsądne życzenia (art. 94 § 4 w zw. z art. 155 § 2 k.r. i o.). Ponadto o decyzjach w ważniejszych sprawach, które dotyczą osoby małoletniego opiekun powinien informować jego rodziców, którzy uczestniczą w sprawowaniu bieżącej pieczy nad osobą dziecka i w jego wychowaniu (art. 158 k.r. i o.).
Skutkiem ustanowienia opieki nie jest powstanie stosunku rodzinnoprawnego między opiekunem a małoletnim pupilem. W związku z tym opiekun nie jest obowiązany do alimentacji małoletniego. Troska opiekuna o byt pupila ogranicza się do pozyskiwania środków utrzymania m.in. od osób zobowiązanych do alimentacji.
Ponadto opiekun powinien uzyskiwać zezwolenie sądu opiekuńczego we wszelkich ważniejszych sprawach, które dotyczą osoby małoletniego (art. 156 k.r. i o.).
Sprawowanie pieczy nad majątkiem dziecka
Niezwłocznie po objęciu opieki opiekun obowiązany jest sporządzić inwentarz majątku osoby pozostającej pod opieką i przedstawić go sądowi opiekuńczemu. Obowiązek ten występuje także w razie późniejszego nabycia majątku przez osobę pozostającą pod opieką (art. 160 § 1 k.r. i o.). Sąd opiekuńczy może zwolnić opiekuna od tego obowiązku, jedynie wówczas, gdy majątek jest nieznaczny.
Ponadto sąd opiekuńczy może zobowiązać opiekuna do złożenia do depozytu sądowego kosztowności, papierów wartościowych i innych dokumentów należących do pozostającego pod opieką. Przedmioty te nie mogą być odebrane bez zezwolenia sądu opiekuńczego (art. 161 § 1 k.r. i o.). Gotówka pozostającego pod opieką, jeżeli nie jest potrzebna do zaspokajania jego uzasadnionych potrzeb, powinna być złożona przez opiekuna w instytucji bankowej. Opiekun może podejmować ulokowaną gotówkę tylko za zezwoleniem sądu opiekuńczego.
Opiekun powinien uzyskiwać także zezwolenie sądu opiekuńczego we wszelkich ważniejszych sprawach, które dotyczą majątku małoletniego (art. 156 k.r. i o.).
Reprezentacja dziecka
Opiekun jest przedstawicielem ustawowym pupila. Jednakże nie może on reprezentować osób pozostających pod jego opieką:
-
przy czynnościach prawnych między tymi osobami;
-
przy czynnościach prawnych między jedną z tych osób a opiekunem albo jego małżonkiem, zstępnymi, wstępnymi lub rodzeństwem, chyba że czynność prawna polega na bezpłatnym przysporzeniu na rzecz osoby pozostającej pod opieką.
Odpłatność i osobiste sprawowanie opieki
Zgodnie z art. 162 § 1 k.r. i o. na żądanie opiekuna sąd opiekuńczy przyzna mu za sprawowanie opieki stosowne wynagrodzenie okresowe albo wynagrodzenie jednorazowe w dniu ustania opieki lub zwolnienia go od niej. Wynagrodzenia nie przyznaje się jednak, jeżeli nakład pracy opiekuna jest nieznaczny lub gdy sprawowanie opieki jest związane z pełnieniem funkcji rodziny zastępczej albo czyni zadość zasadom współżycia społecznego. Wynagrodzenie opiekuna pokrywa się z dochodów lub z majątku osoby, dla której
opieka została ustanowiona, a jeżeli osoba ta nie ma odpowiednich dochodów lub majątku, wynagrodzenie jest pokrywane ze środków publicznych na podstawie przepisów o pomocy społecznej.
Żądanie opiekuna przyznania mu przez sąd opiekuńczy wynagrodzenia określonego w art. 162 § 2 k.r. i o. nie podlega opłacie sądowej. Do rozpoznania tego żądania nie zachodzi potrzeba ustanowienia kuratora w celu reprezentowania osoby pozostającej pod opieką (Uchwała SN z dnia 8 maja 1975 r., III CZP 26/75).
Ponadto opiekun może żądać od pozostającego pod opieką zwrotu nakładów i wydatków związanych ze sprawowaniem opieki. Do roszczeń z tego tytułu stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. Roszczenia te przedawniają się z upływem lat trzech od ustania opieki lub zwolnienia opiekuna. Natomiast roszczenie osoby pozostającej pod opieką o naprawienie szkody wyrządzonej nienależytym sprawowaniem opieki przedawnia się z upływem lat trzech od ustania opieki lub zwolnienia opiekuna (art. 164 k.r. i o.).
Tagi: opieka, dziecko, kodeks rodzinny i opiekuńczy
Opinie naszych zadowolonych Klientów
