Odpowiedzialność za zwierzęta
15.12.2011
Odpowiedzialność za zwierzęta określa ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r.
kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).
Zgodnie z art. 431 § 1 k.c.
odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez zwierzęta ponosi ten kto zwierzęta te chowa lub się nimi posługuje.
Przyjmuje się, iż zwierzę chowa osoba, która dla własnych celów przez dłuższy czas sprawuje nad nim pieczę, dostarcza mu schronienia i utrzymania. Osoba ta nie musi być nie tylko właścicielem zwierzęcia, ale ponadto nie musi posiadać jakiegokolwiek do niego prawa. Chować można nie tylko zwierzęta domowe, ale także dzikie.
Należy podkreślić, iż omawiana
odpowiedzialność nie dotyczy zwierząt, które żyją w stanie wolnym.
odpowiedzialność za niektóre gatunki takich zwierząt przewidują przepisy szczególne. Należy do nich ustawa z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie (t.j. Dz. U. z 2005 r., Nr 127, poz. 1066 z późn. zm.). Zgodnie z art. 46 ust. 1 tej ustawy dzierżawca lub zarządca obwodu łowieckiego obowiązany jest do wynagradzania szkód wyrządzonych w uprawach i płodach rolnych przez dziki, łosie, jelenie, daniele i sarny. Skarb Państwa odpowiada zaś za wszelkie szkody wyrządzone przez zwierzęta łowne objęte całoroczną ochroną (art. 50 ust. 1 PrŁow).
Skarb Państwa odpowiada na podstawie art. 50 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1995 r. - Prawo łowieckie (Dz. U. Nr 147, poz. 713 ze zm.) za szkody wyrządzone przez zwierzęta łowne żyjące na obszarze rezerwatu przyrody, jeżeli zgodnie z zasadami obowiązującymi na obszarze rezerwatu zwierzęta te podlegają całorocznej ochronie (Wyrok SN z dnia 22 sierpnia 2001 r., V CKN 431/00).
Natomiast zgodnie z ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880 z późn. zm.) Skarb Państwa odpowiada za szkody wyrządzone przez:
-
żubry - w uprawach, płodach rolnych lub w gospodarstwie leśnym;
-
wilki - w pogłowiu zwierząt gospodarskich;
-
rysie - w pogłowiu zwierząt gospodarskich;
-
niedźwiedzie - w pasiekach, w pogłowiu zwierząt gospodarskich oraz w uprawach rolnych;
-
bobry - w gospodarstwie rolnym, leśnym lub rybackim.
Zasady odpowiedzialności za zwierzęta
Odpowiedzialność za zwierzęta oparta jest na zasadzie domniemanej winy w nadzorze osoby chowającej zwierzę lub się nim posługującej.
Osoba, która chowa zwierzę lub się nim posługuje ponosi za nie
odpowiedzialność niezależnie od tego czy zwierzę znajdowało się pod jej nadzorem, czy też zabłąkało się, czy uciekło. Osoba taka odpowiada także za inne osoby, którym powierzyła opiekę nad zwierzęciem. Od odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez zwierzęta można uwolnić się przez wykazanie, że ani osoba, która chowa lub posługuje się zwierzętami, ani osoba, za która ponosi ona
odpowiedzialność nie ponoszą winy (art. 431 § 1 k.c.).
Omawiana
odpowiedzialność ograniczona jest jedynie do szkód wyrządzonych przez zwierzę w związku z naturalnym jego zachowaniem. Natomiast nie obejmuje szkód, które powstały na skutek reakcji zwierzęcia na zachowanie samego poszkodowanego.
Przepis art. 431 k.c. ma zastosowanie tylko wtedy, gdy zwierzę wyrządza szkodę z własnego popędu, a więc w wyniku samoistnego, niezależnego od człowieka zachowania się. Jeżeli natomiast zwierzę jest tylko narzędziem człowieka, a więc gdy jest przez niego kierowane czy to w zaprzęgu, czy przy jeździe konnej, czy też w sytuacji, gdy jest prowadzone, to
odpowiedzialność za szkody wyrządzone zachowaniem się zwierzęcia opierała się i nadal opiera się na zasadach ogólnych, tzn. pod rządem kodeksu zobowiązań na art. 134, a obecnie na art. 415 k.c.(Wyrok SN z dnia 6 czerwca 1968 r., I CR 148/68).
Za szkody wyrządzone przez zwierzę można ponosić także
odpowiedzialność na zasadzie słuszności.
Zgodnie z art. 431 § 2 k.c. chociażby osobie, która zwierzę chowa lub się nim posługuje, nie można przypisać winy, poszkodowany może od niej żądać całkowitego lub częściowego naprawienia szkody, jeżeli z okoliczności, a zwłaszcza z porównania stanu majątkowego poszkodowanego i tej osoby, wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego.
Samopomoc
Zgodnie z art. 432 § 1 k.c. posiadacz gruntu może zająć cudze zwierzę, które wyrządza szkodę na gruncie, jeżeli zajęcie jest potrzebne do zabezpieczenia roszczenia o naprawienie szkody. Na zajętym zwierzęciu posiadacz gruntu uzyskuje ustawowe prawo zastawu dla zabezpieczenia należnego mu naprawienia szkody oraz kosztów żywienia i utrzymania zwierzęcia.
Tagi: odpowiedzialność, zwierze, kodeks cywilny
Opinie naszych zadowolonych Klientów
