Odpowiedzialność porządkowa pracowników
08.12.2011
Odpowiedzialność porządkowa pracowników uregulowana jest w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. Nr 24, poz. 141 z późn. zm.).
Pracownik ponosi
odpowiedzialność porządkową za zawinione przez niego nieprzestrzeganie ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy.
Jakie są kary porządkowe?
Przepisy prawa przewidują dwa rodzaje kar porządkowych:
-
kary niemajątkowe: upomnienie, nagana;
-
kary majątkowe: kara pieniężna.
Zgodnie z art. 108 § 1 k.p. karę upomnienia lub karę nagany pracodawca może zastosować za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy.
Wymierzenie kary upomnienia uzasadnione jest nawet w przypadku niewielkiego stopnia winy (art. 108 § 1 k.p.) (Wyrok SN z dnia 1 lipca 1999 r., I PKN 86/99).
Natomiast karę pieniężną pracodawca może zastosować za nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy (art. 108 § 2 k.p.).
Istotnym jest fakt, iż kara pieniężna za jedno przekroczenie, jak i za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności, nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika. Natomiast łącznie kary pieniężne nie mogą przewyższać dziesiątej części wynagrodzenia przypadającego pracownikowi do wypłaty, po dokonaniu potrąceń określonych przepisami prawa.
Wpływy z kar pieniężnych pracodawca obowiązany jest przeznaczyć na poprawę warunków bezpieczeństwa i higieny pracy.
Przy stosowaniu kary pracodawca obowiązany jest brać pod uwagę w szczególności rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych, stopień winy pracownika i jego dotychczasowy stosunek do pracy (art. 111 k.p.).
Tryb postępowania przy wymierzaniu kar porządkowych
Kary porządkowe pracownikowi wymierza pracodawca, który obowiązany jest w tym względzie stosować się do przepisów Kodeksu pracy.
Kara nie może być zastosowana po upływie 2 tygodni od powzięcia wiadomości o naruszeniu obowiązku pracowniczego i po upływie 3 miesięcy od dopuszczenia się tego naruszenia (art. 109 § 1 k.p.).
Dopuszczalne jest zastosowanie przez pracodawcę kary jedynie po uprzednim wysłuchaniu pracownika. W przypadku, gdy z powodu nieobecności w zakładzie pracy
pracownik nie może być wysłuchany, bieg dwutygodniowego terminu przewidzianego w art. 109 § 1 k.p. nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu do dnia stawienia się pracownika do pracy (art. 109 § 3 k.p.).
Pracodawca nie może zastosować kary porządkowej bez uprzedniego wysłuchania pracownika, chyba że ten zrezygnował ze stworzonej mu możliwości ustnego złożenia wyjaśnień, bądź wybrał pisemną formę ich wyrażenia (Wyrok SN z dnia 16 czerwca 1999 r., I PKN 114/99).
Pracodawca obowiązany jest zawiadomić pracownika na piśmie o zastosowaniu wobec niego kary porządkowej. W piśmie tym powinien wskazać rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych i datę dopuszczenia się przez pracownika tego naruszenia. Powinien poinformować go ponadto o prawie zgłoszenia sprzeciwu i terminie jego wniesienia. Odpis zawiadomienia składa się do akt osobowych pracownika (art. 110 k.p.).
Odmowa przyjęcia pisma, o którym
pracownik wie, że zawiera informację o ukaraniu jest równoznaczna z zawiadomieniem o zastosowaniu kary porządkowej w rozumieniu art. 110 i 112 k.p. (Wyrok SN z dnia 29 czerwca 2000 r., I PKN 716/99).
Na podstawie art. 112 § 1 k.p. w przypadku, gdy zastosowanie kary porządkowej nastąpiło z naruszeniem przepisów prawa,
pracownik może w ciągu 7 dni od dnia zawiadomienia go o ukaraniu wnieść sprzeciw. O uwzględnieniu lub odrzuceniu sprzeciwu decyduje pracodawca po rozpatrzeniu stanowiska reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej. Nieodrzucenie sprzeciwu w ciągu 14 dni od dnia jego wniesienia jest równoznaczne z uwzględnieniem sprzeciwu.
pracownik, który wniósł sprzeciw, może w ciągu 14 dni od dnia zawiadomienia o odrzuceniu tego sprzeciwu wystąpić do sądu pracy o uchylenie zastosowanej wobec niego kary (art. 112 § 2 k.p.). W razie uwzględnienia sprzeciwu wobec zastosowanej kary pieniężnej lub uchylenia tej kary przez sąd pracy, pracodawca jest obowiązany zwrócić pracownikowi równowartość kwoty tej kary.
Wystąpienie pracownika do sądu z powództwem o uchylenie bezprawnie nałożonej kary porządkowej może nastąpić tylko po wyczerpaniu postępowania wewnątrzzakładowego, to jest po wniesieniu w terminie sprzeciwu do pracodawcy (Wyrok SN z dnia 7 kwietnia 1999 r., I PKN 644/98).
Karę uważa się za niebyłą, a odpis zawiadomienia o ukaraniu usuwa się z akt osobowych pracownika po roku nienagannej pracy. Pracodawca może, z własnej inicjatywy lub na wniosek reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej, uznać karę za niebyłą przed upływem tego terminu (art. 113 § 1 k.p.).
Tagi: pracownik, odpowiedzialność, prawo pracy
Opinie naszych zadowolonych Klientów
