Zasada formalizmu procesowego w procedurze cywilnej
28.10.2011
W ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. kodeks postępowania cywilnego (Dz. U z 1964 r., Nr 43, poz. 296 z późn. zm.) w żaden sposób nie zostały wyodrębnione zasady procesowe. Pojęcie to zostało wypracowane przez doktrynę prawa. Niewątpliwie zasady te są bardzo istotne ponieważ mają wpływ na cały system procedury cywilnej. Ustalają one przede wszystkim pewien standard funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości oraz procesu cywilnego. Jedną z zasad procesowych w postępowaniu cywilnym jest zasada formalizmu procesowego.
Omawiana zasada opiera się na założeniu, że proces cywilny jest odpowiednio zorganizowanym i ułożonym działaniem. Zatem w jego toku czynności stron procesowych, innych uczestników postępowania oraz sądu powinny być dokonywane w oznaczonej formie, miejscu oraz czasie. Zasada formalizmu procesowego dotyczy postępowania procesowego, jak i nieprocesowego oraz postępowania zabezpieczającego, egzekucyjnego i postępowania przed sądem polubownym.
Po pierwsze czynności procesowe stron powinny spełniać określone w k.p.c. wymogi formalne. Określenie tej formy jest istotne przede wszystkim ze względu na fakt, iż dzięki temu brak jest dowolności stron w tym zakresie, co mogłoby powodować chaos. Powoduje to także pewność procesową, ponieważ strony mogą być pewne, iż czynność dokonana w oznaczonej formie zostanie prawidłowo zinterpretowana przez sąd. Można wskazać wiele przykładów przepisów, które określają formę czynności procesowych. Przepisy art. 126 i 1261 § 1 k.p.c. określają warunki formalne jakie powinno spełniać pismo procesowe. Z kolei w art. 187 oraz 187 1 k.p.c. określono warunki jakim powinien odpowiadać pozew.
Jeżeli pismo procesowe nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych przewodniczący wzywa stronę, pod rygorem zwrócenia pisma, do poprawienia, uzupełnienia lub opłacenia go w terminie tygodniowym. Mylne oznaczenie pisma procesowego lub inne oczywiste niedokładności nie stanowią przeszkody do nadania pismu biegu i rozpoznania go w trybie właściwym (art. 130 k.p.c.).
Natomiast stosownie do art. 130 § 2 k.p.c. po bezskutecznym upływie terminu przewodniczący zwraca pismo stronie. Pismo zwrócone nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wniesieniem pisma procesowego do sądu. Natomiast pismo poprawione lub uzupełnione w terminie wywołuje skutki od chwili jego wniesienia (art. 130 § 3 k.p.c.). Z kolei w myśl art. 1301 § 1 k.p.c., jeżeli pismo procesowe, które powinno być wniesione na urzędowym formularzu, nie zostało wniesione na takim formularzu lub nie może otrzymać prawidłowego biegu na skutek niezachowania innych warunków formalnych, przewodniczący wzywa stronę do jego poprawienia lub uzupełnienia w terminie tygodniowym, przesyłając złożone pismo. W razie bezskutecznego upływu terminu lub ponownego złożenia pisma dotkniętego brakami przewodniczący zarządza zwrot pisma. Sprzeciw od wyroku zaocznego, zarzuty od nakazu zapłaty oraz sprzeciw od nakazu zapłaty sąd odrzuca. Forma czynności procesowych została przewidziana także dla sądu. Tytułem przykładu można wskazać formę protokołów (art. 158 k.p.c.) czy wyroków (art. 325 k.p.c.).
Jeżeli chodzi o miejsce czynności procesowych to zasadniczo jest nim budynek sądu. Jednak ustawa przewiduje wyjątki. Przykładowo pisma sądowe mogą być składane za pomocą pocztowego operatora publicznego lub przy spełnieniu odpowiednich warunków na polskim statku powietrznym lub morskim, w zakładzie karnym lub dowództwie jednostki wojskowej (art. 165 k.p.c.). Czynności sądowe mogą być także dokonywane przez sędziego wyznaczonego poza lokalem sądu (art. 235 k.p.c.).
Czas dokonywania czynności procesowych jest określony przede wszystkim poprzez czas trwania danego postępowania. Poza tym określają go terminy w ciągu, których powinny być dokonane określone czynności procesowe. Przykładowo można wskazać termin do żądania sprostowania protokołu (art. 160 k.p.c.), czy termin do wniesienia apelacji (art. 369 k.p.c.). Stosownie do art. 167 k.p.c. czynność procesowa podjęta przez stronę po upływie terminu jest bezskuteczna. Natomiast jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności procesowej bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi przywrócenie terminu. Przywrócenie nie jest jednak dopuszczalne, jeżeli uchybienie terminu nie pociąga za sobą ujemnych dla strony skutków procesowych (art. 168 k.p.c.).
Czasami zdarza się także, że terminy dotyczą sądu (np. art. 149 § 2 k.p.c.).
Zasada formalizmu procesowego jest niewątpliwie jedną z ważniejszych zasad procesowych w postępowaniu cywilnym i ma wielki wpływ na postępowanie sądowe.
Komunikacja i współpraca z kancelarią zostawiły bardzo pozytywne emocje. Wszyscy pracownicy bardzo mili i pomocni. Poziom profesjonalności bardzo wysoki . Myślałam, że moja sprawa nie jest do załatwienia, ale SIĘ UDAŁO! Otrzymałam kartę na 3 lata w trzy miesiące. Bardzo się cieszę , że trafiłam na kancelarię LexVin, doświadczonego prawnika Pana Dariusza Kostyry. Jestem bardzo wdzięczna i serdecznie polecam najlepszą kancelarię w Warszawie.
Jestem mile zaskoczony jakością, fachowością i krótkim czasem prowadzenia sprawy choć do tej pory współpracowałem z wieloma kancelariami i prawnikami.
Szczerze polecam ta kancelarie dobry kontakt, szybka odpowiedz i pełen profesjonalizm. W sądzie poszło tak jak mówił Pan Dariusz. Dziękuje.
Cieszy mnie niezmiernie, że w tak trudnych czasach wyzysku, manipulacji i cwaniactwa jest tak profesjonalna możliwość obrony. Dziękuję panie Darku !
Jestem bardzo mile zaskoczony profesjonalnością i szybkością odpowiedzi. Poleciłem serwis znajomym, bo warto!
Bardzo fachowa i szybka pomoc, a wszystko w dobrej cenie. Jestem pełen uznania i wdzięczności dla Kancelarii LexVin za profesjonalną realizację usługi.
Bardzo dziękuję za zajęcie się moją sprawą oraz szybkie wysłanie mi sprzeciwu. Z pewnością polecę Państwa usługi.
Pomoc prawną otrzymałam błyskawicznie i profesjonalnie.Świetna,merytoryczna i miła obsługa. Serdecznie dziękuję.
Bardzo dziękuję za profesjonalne i szybkie napisanie sprzeciwu. Polecam pomoc prawną Kancelarii LexVin każdemu, kto szuka profesjonalnej pomocy prawnej.
