Kancelaria Radcy Prawnego Dariusz Borys Kostyra
Zamów poradę online Zapytaj prawnika

Rozwiązanie przysposobienia – przesłanki i skutki

25.10.2011
Witold Walkowski
Autor:
Witold Walkowski Ekspert LexVin
Aplikant Radcowski
Masz problem?
Zadaj mi pytanie

Przysposobienie to instytucja prawna uregulowana w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964, Nr 9, poz. 59 z późn. zm.). Rozwiązanie stosunku przysposobienia zostało wyłączone w następujących przypadkach:

  1. po śmierci przysposobionego lub przysposabiającego rozwiązanie stosunku przysposobienia nie jest dopuszczalne, chyba że przysposabiający zmarł po wszczęciu sprawy o rozwiązanie stosunku przysposobienia; w wypadku takim na miejsce przysposabiającego w procesie wstępuje kurator ustanowiony przez sąd (art. 125 § 2 k.r. i o.).;
  2. nie jest dopuszczalne rozwiązanie przysposobienia, na które rodzice przysposobionego wyrazili przed sądem opiekuńczym zgodę bez wskazania osoby przysposabiającego (art. 1251 § 1 k.r. i o.).

Przesłanki rozwiązania przysposobienia

Artykuł 125 § 1 k.r. i o. expressis verbis stanowi, iż rozwiązanie stosunku przysposobienia może nastąpić na żądanie zarówno przysposabiającego, jak i przysposobionego. Żądanie to nie stanowi jednak wystarczającej podstawy wydania przez sąd orzeczenia o rozwiązaniu przysposobienia. Konieczne jest ponadto wykazanie, iż zachodzą ważne powody oraz nie ucierpi dobro małoletniego dziecka.

Przesłanki rozwiązania przysposobienia to: istnienie ważnych powodów oraz wykazanie, że w skutek rozwiązania tego stosunku nie ucierpi dobro małoletniego dziecka.

W procesie o rozwiązanie stosunku przysposobienia sąd obowiązany jest szczególnie wnikliwie rozważyć z punktu widzenia zasad współżycia społecznego sytuację, gdy osoba przysposobiona jest pełnoletnia, lecz ze względu na stan swego zdrowia psychicznego lub fizycznego wymaga nadal ochrony i opieki ze strony tych, którzy ją przysposobili. W tego rodzaju wypadku sąd obowiązany jest rozważyć również sytuację rodzinną i społeczną, w jakiej znalazłaby się osoba przysposobiona w razie rozwiązania przysposobienia (Wyrok SN z dnia 16.02.1976 r., IV CR 10/76).

Określenie „ważne powody” nie zostało doprecyzowane przez ustawodawcę. Jest to klauzula generalna, która musi być skonkretyzowana przez sąd w każdej konkretnej sprawie. Na ogół przyjmuje się, iż „ważne powody” to przede wszystkim brak bliskiej rodzinnej więzi między przysposabiającym a przysposobionym.

Oceny pojęcia "ważnych powodów" skutkujących w rozumieniu art. 125 k.r. i o. rozwiązaniem stosunku przysposobienia należy dokonywać według chwili orzekania o rozwiązaniu stosunku przysposobienia, a to zgodnie z zasadą aktualności orzeczenia (art. 316 k.p.c.) (Wyrok SN z dnia 5.09.1975 r., I CR 526/75).

Jeżeli chodzi natomiast o dobro małoletniego dziecka to jest to przesłanka o charakterze negatywnym. kodeks rodzinny i opiekuńczy stanowi bowiem, iż rozwiązanie stosunku przysposobienia nie jest dopuszczalne, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro małoletniego dziecka (art. 125 § 1). Jeżeli osoba przysposobiona jest już pełnoletnia przesłanki jej dobra nie bierze się pod uwagę w postępowaniu o rozwiązanie stosunku przysposobienia.

Skutki rozwiązania przysposobienia

Orzeczenie sądu rozwiązujące przysposobienie ma charakter konstytutywny, wywołuje skutki z chwilą uprawomocnienia się (ex nunc) oraz jest skuteczne erga omnes.

Z chwilą rozwiązania stosunku przysposobienia ustają jego skutki. Jeżeli rozwiązanie nastąpiło po śmierci przysposabiającego, uważa się, że skutki przysposobienia ustały z chwilą jego śmierci (art. 126 § 1 k.r. i o.).

Podstawowym skutkiem rozwiązania przysposobienia jest ustanie stosunku pokrewieństwa oraz powinowactwa, jaki powstał wskutek przysposobienia. W rezultacie ustaje stan cywilny, który został nabyty w wyniku przysposobienia. Wyjątkiem od tego jest zachowanie przez przysposobionego nazwiska nabytego przez niego oraz imienia lub imion otrzymanych w związku z przysposobieniem. Jednakże z ważnych powodów sąd na wniosek przysposobionego lub przysposabiającego może w orzeczeniu o rozwiązaniu stosunku przysposobienia postanowić, że przysposobiony powraca do swego pierwotnego nazwiska, które nosił przed orzeczeniem przysposobienia. Na wniosek przysposobionego sąd orzeka o jego powrocie do poprzednio noszonego imienia lub imion (art. 126 § 2 k.r. i o.).

Konsekwencją rozwiązania przysposobienia jest także ustanie władzy rodzicielskiej przysposabiającego. Natomiast rodzice naturalni odzyskują tą władzę, ponieważ nie można pozbawić małoletniego dziecka pieczy rodzicielskiej.

Jeżeli chodzi natomiast o prawo spadkowe to wskutek rozwiązania stosunku przysposobienia ustają wzajemne uprawnienia przysposobionego oraz przysposabiającego w zakresie dziedziczenia z mocy ustawy. Natomiast przywróceniu podlegają uprawnienia do dziedziczenia ustawowego między przysposobionym a jego naturalną rodziną. Należy podkreślić, iż rozwiązanie przysposobienia nie ma wpływu na dziedziczenie testamentowe.

Kolejną konsekwencją rozwiązania przysposobienia jest ustanie wzajemnego obowiązku alimentacyjnego. Sąd może jednak, stosownie do okoliczności, utrzymać w mocy ten obowiązek (art. 125 § 1 k.r. i o.).

Orzekając o rozwiązaniu stosunku przysposobienia, sąd na podstawie art. 125 § 1 k.r. i o. bądź może utrzymać obowiązki alimentacyjne bez żadnych ograniczeń, bądź - stosownie do okoliczności - odpowiednio je ograniczyć, na przykład utrzymać tylko obowiązek alimentacyjny przysposabiającego na rzecz przysposobionego (gdy jest on małym dzieckiem) lub tylko obowiązek przysposobionego na rzecz przysposabiającego (gdy jest on człowiekiem starszym, a przysposobiony jest w pełni sił) (Wyrok SN z dnia 12.12.1973 r., II CR 647/73).



Tagi: przysposobienie, kodeks rodzinny

Opinie naszych zadowolonych Klientów
    Zostaw swój komentarz
    Adres e-mail nie zostanie opublikowany
Zapytaj prawnika
Umów wizytę
Opinie klientów
Maryna

Komunikacja i współpraca z kancelarią zostawiły bardzo pozytywne emocje. Wszyscy pracownicy bardzo mili i pomocni. Poziom profesjonalności bardzo wysoki . Myślałam, że moja sprawa nie jest do załatwienia, ale SIĘ UDAŁO! Otrzymałam kartę na 3 lata w trzy miesiące. Bardzo się cieszę , że trafiłam na kancelarię LexVin, doświadczonego prawnika Pana Dariusza Kostyry. Jestem bardzo wdzięczna i serdecznie polecam najlepszą kancelarię w Warszawie.

  • right
Mikołaj

Jestem mile zaskoczony jakością, fachowością i krótkim czasem prowadzenia sprawy choć do tej pory współpracowałem z wieloma kancelariami i prawnikami.

  • left
  • right
Andrzej

Szczerze polecam ta kancelarie dobry kontakt, szybka odpowiedz i pełen profesjonalizm. W sądzie poszło tak jak mówił Pan Dariusz. Dziękuje.

  • left
  • right
Piotr

Cieszy mnie niezmiernie, że w tak trudnych czasach wyzysku, manipulacji i cwaniactwa jest tak profesjonalna możliwość obrony. Dziękuję panie Darku !

  • left
  • right
Darek

Jestem bardzo mile zaskoczony profesjonalnością i szybkością odpowiedzi. Poleciłem serwis znajomym, bo warto!

  • left
  • right
Michał

Bardzo fachowa i szybka pomoc, a wszystko w dobrej cenie. Jestem pełen uznania i wdzięczności dla Kancelarii LexVin za profesjonalną realizację usługi.

  • left
  • right
Karolina

Bardzo dziękuję za zajęcie się moją sprawą oraz szybkie wysłanie mi sprzeciwu. Z pewnością polecę Państwa usługi.

  • left
  • right
Joanna

Pomoc prawną otrzymałam błyskawicznie i profesjonalnie.Świetna,merytoryczna i miła obsługa. Serdecznie dziękuję.

  • left
  • right
Aneta

Bardzo dziękuję za profesjonalne i szybkie napisanie sprzeciwu. Polecam pomoc prawną Kancelarii LexVin każdemu, kto szuka profesjonalnej pomocy prawnej.

  • left
  • right
Podobne artykuły