Kancelaria Radcy Prawnego Dariusz Borys Kostyra
Zamów poradę online Zapytaj prawnika

Błąd i podstęp w prawie cywilnym

25.10.2011
Witold Walkowski
Autor:
Witold Walkowski Ekspert LexVin
Aplikant Radcowski
Masz problem?
Zadaj mi pytanie

Błąd i podstęp to wady oświadczeń woli, które zostały uregulowane w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

Błąd to nie tylko omyłkowe wyobrażenie o rzeczywistym stanie rzeczy, ale także brak takiego wyobrażenia.

Błąd nie zachodzi wówczas, gdy:

  1. strony czynności prawnej użyły niewłaściwych określeń, aby wyrazić swoją niewadliwą wolę;

Strony umowy sprzedaży określiły przedmiot sprzedaży (obraz) jako plakat, chociaż obraz ten nie stanowi plakatu. Omyłka ta nie stanowi wady oświadczenia woli.

  1. dana osoba złożyła w sposób świadomy oświadczenie woli, chociaż nie znała jego treści;

Mateusz Nowak podpisał dokument, którego nie przeczytał.

  1. osoba, która złożyła oświadczenie woli znała i w sposób prawidłowy rozumiała rzeczywistość, a także okoliczności zawartej umowy, a pomimo tego podjęła niewłaściwą decyzję.

Anna Kowalska zawarła pod koniec 2011 r. umowę sprzedaży nieruchomości przypuszczając, iż jej wartość znacznie spadnie na początku 2012 r., co jednak nie nastąpiło.

Niespełnienie się oczekiwań osoby dokonującej czynności prawnej co do określonego rozwoju zdarzeń nie daje podstaw do uznania oświadczenia woli za wynik błędu prawnie doniosłego (art. 84 k.c.) (Wyrok SN z dnia 19.10.2000 r., III CKN 963/98).

 

Kodeks cywilny przyznaje uprawnienie do uchylenia się od skutków prawnych swojego oświadczenia woli  w razie, gdy błąd dotyczył treści czynności prawnej. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć. Ograniczenie to nie dotyczy czynności prawnej nieodpłatnej. Ponadto można powoływać się tylko na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści (błąd istotny) (art. 84 k.c.).

Prawnie doniosły jest tylko błąd, który dotyczy treści czynności prawnej oraz jest istotny.

Zgodnie z art. 85 k.c.  zniekształcenie oświadczenia woli przez osobę użytą do jego przesłania ma takie same skutki, jak błąd przy złożeniu oświadczenia.

Błąd stanowi podstawę uchylenia się od skutków prawnych złożonego oświadczenia woli, natomiast nie powoduje nieważności czynności prawnej.

Jeżeli chodzi zaś o podstęp to występuje on wówczas, gdy celowo wprowadza się określoną osobę w błąd. W przypadku takim uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu może nastąpić także wtedy, gdy błąd nie był istotny, jak również wtedy, gdy nie dotyczył treści czynności prawnej (art. 86 § 1 k.c.).

W przypadku podstępu prawnie doniosły jest także błąd, który nie dotyczył treści czynności prawnej oraz nie był istotny.

Podstęp osoby trzeciej jest jednoznaczny z podstępem strony, jeżeli ta o podstępie wiedziała i nie zawiadomiła o nim drugiej strony albo jeżeli czynność prawna była nieodpłatna.

Przepis o błędzie wywołanym podstępnie (art. 86 k.c.) ma zastosowanie do oświadczeń o przyjęciu lub odrzuceniu spadku (art. 1019 § 1 k.c.) (Wyrok SN z dnia 4.07.1986 r., III CZP 36/86).

Zgodnie z art. 88 § 1 k.c. uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli, które zostało złożone innej osobie pod wpływem błędu następuje przez oświadczenie złożone tej osobie na piśmie. Uprawnienie do uchylenia się wygasa z upływem roku od jego wykrycia.

Termin roczny przewidziany w art. 88 § 2 k.c. jest zachowany, jeżeli oświadczenie uchylającego się od skutków prawnych zawartej umowy dojdzie w tym terminie do wiadomości drugiej strony (Uchwała SN z dnia 6.03.1967 r., III CZP 7/67).



Tagi: błąd, podstęp, prawo cywilne

Opinie naszych zadowolonych Klientów
  • 15.12.2013 Jerzy napisał(a):

    Co oznacza bezskuteczny upływ terminu w płaszczyżnie art 88 punkt 1 i 2 KC?

  • Zostaw swój komentarz
    Adres e-mail nie zostanie opublikowany
Zapytaj prawnika
Umów wizytę
Opinie klientów
Maryna

Komunikacja i współpraca z kancelarią zostawiły bardzo pozytywne emocje. Wszyscy pracownicy bardzo mili i pomocni. Poziom profesjonalności bardzo wysoki . Myślałam, że moja sprawa nie jest do załatwienia, ale SIĘ UDAŁO! Otrzymałam kartę na 3 lata w trzy miesiące. Bardzo się cieszę , że trafiłam na kancelarię LexVin, doświadczonego prawnika Pana Dariusza Kostyry. Jestem bardzo wdzięczna i serdecznie polecam najlepszą kancelarię w Warszawie.

  • right
Mikołaj

Jestem mile zaskoczony jakością, fachowością i krótkim czasem prowadzenia sprawy choć do tej pory współpracowałem z wieloma kancelariami i prawnikami.

  • left
  • right
Andrzej

Szczerze polecam ta kancelarie dobry kontakt, szybka odpowiedz i pełen profesjonalizm. W sądzie poszło tak jak mówił Pan Dariusz. Dziękuje.

  • left
  • right
Piotr

Cieszy mnie niezmiernie, że w tak trudnych czasach wyzysku, manipulacji i cwaniactwa jest tak profesjonalna możliwość obrony. Dziękuję panie Darku !

  • left
  • right
Darek

Jestem bardzo mile zaskoczony profesjonalnością i szybkością odpowiedzi. Poleciłem serwis znajomym, bo warto!

  • left
  • right
Michał

Bardzo fachowa i szybka pomoc, a wszystko w dobrej cenie. Jestem pełen uznania i wdzięczności dla Kancelarii LexVin za profesjonalną realizację usługi.

  • left
  • right
Karolina

Bardzo dziękuję za zajęcie się moją sprawą oraz szybkie wysłanie mi sprzeciwu. Z pewnością polecę Państwa usługi.

  • left
  • right
Joanna

Pomoc prawną otrzymałam błyskawicznie i profesjonalnie.Świetna,merytoryczna i miła obsługa. Serdecznie dziękuję.

  • left
  • right
Aneta

Bardzo dziękuję za profesjonalne i szybkie napisanie sprzeciwu. Polecam pomoc prawną Kancelarii LexVin każdemu, kto szuka profesjonalnej pomocy prawnej.

  • left
  • right
Podobne artykuły