Ustalenie ojcostwa dziecka pozamałżeńskiego

Autor:
Witold Walkowski Ekspert LexVin
Aplikant Radcowski

Masz problem?
Zadaj mi pytanie

Zgodnie z ustawą z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964, Nr 9, poz. 59 z późn. zm.) ojcostwo dziecka pozamałżeńskiego można ustalić na dwa sposoby:

1. uznanie ojcostwa przez mężczyznę, od którego pochodzi dziecko;
2. ustalenie ojcostwa na mocy orzeczenia sądu.

Jeżeli jednak toczy się sprawa o ustalenie ojcostwa to nie można uznać ojcostwa (art. 72 § 2 k.r. i o.).

Uznanie ojcostwa następuje, gdy mężczyzna, od którego dziecko pochodzi, oświadczy przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego, że jest ojcem dziecka, a matka dziecka potwierdzi, że ojcem dziecka jest ten mężczyzna. Potwierdzenie to może nastąpić jednocześnie albo w ciągu trzech miesięcy od dnia oświadczenia mężczyzny (art. 73 § 1 k.r. i o.). Kierownikowi USC zostało przyznane uprawnienie do odmowy przyjęcia oświadczeń koniecznych do uznania ojcostwa, w przypadku, gdy uznanie jest niedopuszczalne albo gdy powziął wątpliwość co do pochodzenia dziecka.

Ponadto uznanie ojcostwa może nastąpić także przed sądem opiekuńczym, a za granicą również przed polskim konsulem lub osobą wyznaczoną do wykonywania funkcji konsula, jeżeli uznanie dotyczy dziecka, którego oboje rodzice albo jedno z nich są obywatelami polskimi. Do uznania ojcostwa w tym trybie potrzebne jest spełnienie takich samych przesłanek, jak w przypadku uznania ojcostwa przed kierownikiem USC.

W przypadku, gdy niebezpieczeństwo grozi bezpośrednio życiu matki dziecka lub mężczyzny, od którego dziecko pochodzi, oświadczenie konieczne do uznania ojcostwa może zostać zaprotokołowane przez notariusza albo złożone do protokołu wobec wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy (art. 74 § 1 k.r. i o.).

W przypadku. gdy dziecko urodziło się po zawarciu przez matkę małżeństwa z innym mężczyzną niż ten, który uznał ojcostwo, nie ma zastosowania domniemanie pochodzenia dziecka od męża matki.

Uznanie ojcostwa nie może nastąpić po osiągnięciu przez dziecko pełnoletniości Jeżeli dziecko zmarło przed osiągnięciem pełnoletności, uznanie ojcostwa może nastąpić w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym mężczyzna składający oświadczenie o uznaniu dowiedział się o śmierci dziecka, nie później jednak niż do dnia, w którym dziecko osiągnęłoby pełnoletniość (art. 76 k.r. i o.).

Powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa mogą wytoczyć:

1. mężczyzna, który uznał ojcostwo - w terminie sześciu miesięcy od dnia, w którym dowiedział się, że dziecko od niego nie pochodzi; w razie uznania ojcostwa przed urodzeniem się dziecka już poczętego bieg tego terminu nie może rozpocząć się przed urodzeniem się dziecka (art. 78 § 1 k.r. i o.);
2. matka dziecka, która błędnie przypuszczała, iż ojcem dziecka jest mężczyzna, który je uznał – w terminie sześciu miesięcy, od dnia w którym wykryła swój błąd (art. 79 k.r. i o.);
3. dziecko po osiągnięciu pełnoletniości – w ciągu trzech lat od osiągnięcia pełnoletniości (art. 81 § 2 k.r. i o.);
4. prokurator – nie ma ograniczeń terminu, jednak niedopuszczalne jest wskazane wyżej powództwo po śmierci dziecka.

Istotny jest fakt, iż po osiągnięciu przez dziecko pełnoletności powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa nie może być wytoczone ani przez matkę dziecka, ani przez mężczyznę, który uznał ojcostwo.

Powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa wytacza się przeciwko:

1. dziecku i matce, a jeżeli matka nie żyje - przeciwko dziecku, w przypadku, gdy powództwo wytacza mężczyzna, który uznał ojcostwo;
2. dziecku i mężczyźnie, który uznał ojcostwo, a jeżeli mężczyzna ten nie żyje - przeciwko dziecku, w przypadku, gdy powództwo wytacza matka;
3. mężczyźnie, który uznał ojcostwo i przeciwko matce, a gdy matka nie żyje - tylko przeciwko temu mężczyźnie. Jeżeli mężczyzna ten nie żyje, powództwo powinno być wytoczone przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sąd opiekuńczy, w przypadku, gdy powództwo wytacza dziecko.

Jeżeli jednak uznanie ojcostwa nastąpiło po śmierci dziecka, powództwo powinno być wytoczone nie później niż do dnia, w którym dziecko osiągnęłoby pełnoletność, przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sąd opiekuńczy na miejsce dziecka.

Jeżeli chodzi natomiast o sądowe ustalenie ojcostwa to zgodnie z art. 84 § 1 k.r. i o.  z żądaniem takim mogą wystąpić:

1. domniemany ojciec dziecka;
2. matka dziecka;
3. dziecko.

Dziecko albo matka wytacza powództwo o ustalenie ojcostwa przeciwko domniemanemu ojcu, a gdy ten nie żyje - przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sąd opiekuńczy. Natomiast domniemany ojciec dziecka wytacza powództwo o ustalenie ojcostwa przeciwko dziecku i matce, a gdy matka nie żyje - przeciwko dziecku. W przypadku jednak śmierci dziecka, które było powodem w sprawie o ustalenie ojcostwa, ustalenia mogą dochodzić jego zstępni.

Okoliczność, że matka w tym okresie obcowała także z innym mężczyzną, może być podstawą do obalenia domniemania tylko wtedy, gdy z okoliczności wynika, że ojcostwo innego mężczyzny jest bardziej prawdopodobne.

Zostaw swój komentarz
Imię: Email: Treść: Adres e-mail nie zostanie opublikowany