Zdolność sądowa w procesie cywilnym
24.10.2011
Stosownie do art. 64 § 1 in fine ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. kodeks postępowania cywilnego (Dz. U z 1964 r., Nr 43, poz. 296 z późn. zm.) zdolnością sądową jest zdolność bycia stroną w procedurze cywilnej. Oczywiście zdolność sądowa rozciąga się również na postępowanie nieprocesowe, zabezpieczające, czy egzekucyjne. Określenie zdolności sądowej zawarte w art. 64 k.p.c. nie jest ścisłe, a lepiej pełnię tego pojęcia oddaje definicja W. Broniewicza, zgodnie z którą zdolność sądowa jest to zdolność stania się podmiotem praw, uprawnień, obowiązków i ciężarów procesowych. Z pojęciem zdolności sądowej związane jest pojęcie zdolności prawnej. Związek ten polega na tym, że każdy, kto ma zdolność prawną ma zdolność sądową i odwrotnie.
Zdolność sądowa ma istotne znaczenie, ponieważ jest ona jedną z bardziej istotnych przesłanek procesowych. Jej brak niesie za sobą bardzo istotne konsekwencje. Jeżeli brak zdolności sądowej jest brakiem pierwotnym to jego skutkiem jest odrzucenie pozwu (art. 199 k.p.c.). Jednak z powodu tego sąd odrzuci pozew dopiero wówczas, gdy brak nie będzie uzupełniony zgodnie z przepisami kodeksu. Z tego też względu jeżeli braki w zakresie zdolności sądowej dają się uzupełnić, sąd wyznaczy w tym celu odpowiedni termin (art. 70 § 1 k.p.c.). sąd może również dopuścić tymczasowo do czynności stronę nie mającą zdolności sądowej z zastrzeżeniem, że przed upływem wyznaczonego terminu braki będą uzupełnione (art. 70 § 2 k.p.c.).
W razie, gdy braków powyższych nie można uzupełnić albo nie zostały one w wyznaczonym terminie uzupełnione, sąd zniesie postępowanie w zakresie, w jakim jest ono dotknięte brakami, i w miarę potrzeby wyda odpowiednie postanowienie (art. 71 k.p.c.). W przypadku, gdy brak zdolności sądowej jest brakiem następczym skutkuje to zawieszeniem przez sąd postępowania z urzędu (art. 174 § 1 pkt. 1 k.p.c.).
Ponadto sąd umorzy postępowanie w razie stwierdzenia braku następcy prawnego strony, która utraciła zdolność sądową, a w każdym razie po upływie roku od daty postanowienia o zawieszeniu z tej przyczyny (art. 182 § 1 zd. 2). Należy także zwrócić uwagę na to, iż w przypadku, gdy postępowanie było prowadzone pomimo braku zdolności sądowej to skutkiem jest nieważność postępowania (art. 379 pkt. 2 k.p.c.).
Zgodnie z art. 64 § 1 k.p.c. zdolność sądową ma każda osoba fizyczna i prawna. Natomiast w myśl art. 64 § 11 k.p.c. zdolność sądową posiadają także jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną. Ponadto zdolność sądową mają również organizacje społeczne dopuszczone do działania na podstawie obowiązujących przepisów, choćby nie posiadały osobowości prawnej (art. 64 § 2 k.p.c.). Powołane przepisy wymagają jednak rozwinięcia. Osoby fizyczne posiadają zdolność sądową od momentu urodzenia, aż do chwili śmierci. W pewnych sytuacjach zdolność sądowa przysługuje dziecku poczętemu, lecz jeszcze nienarodzonemu (nasciturus). Ponadto jak już wskazano z całą pewnością zdolność sądową mają osoby prawne.
Natomiast w zakres podmiotów z art. 64 § 11 k.p.c. wchodzą spółki osobowe prawa handlowego (spółka jawna, partnerska, komandytowa i komandytowo – akcyjna), spółki kapitałowe w organizacji (art. 11 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych, t.j. Dz. U z 2000 r., Nr 94 poz. 1037 z późn. zm.), wspólnoty mieszkaniowe oraz główne oddziały zagranicznego zakładu ubezpieczeń. Zdolność sądowa przysługuje również dyrektorowi przedsiębiorstwa oraz radzie pracowniczej (art. 6913 k.p.c.). Zdolność sądową ma także, co wydaje się oczywiste, Skarb Państwa (art. 33 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, Dz. U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Ponadto zdolność sądową posiadają cudzoziemcy, zagraniczne osoby prawne i jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, jeżeli według prawa właściwego dla nich, mają one tą zdolność (art. 1117 k.p.c.).
Zdolność sądową mają również, jak już wcześniej wspomniano, organizacje społeczne dopuszczone do działania na podstawie obowiązujących przepisów, choćby nie posiadały osobowości prawnej.
Zdolność sądowa przysługuje również pracodawcy oraz organowi rentowemu (art. 460 § 1 k.p.c.)
Komunikacja i współpraca z kancelarią zostawiły bardzo pozytywne emocje. Wszyscy pracownicy bardzo mili i pomocni. Poziom profesjonalności bardzo wysoki . Myślałam, że moja sprawa nie jest do załatwienia, ale SIĘ UDAŁO! Otrzymałam kartę na 3 lata w trzy miesiące. Bardzo się cieszę , że trafiłam na kancelarię LexVin, doświadczonego prawnika Pana Dariusza Kostyry. Jestem bardzo wdzięczna i serdecznie polecam najlepszą kancelarię w Warszawie.
Jestem mile zaskoczony jakością, fachowością i krótkim czasem prowadzenia sprawy choć do tej pory współpracowałem z wieloma kancelariami i prawnikami.
Szczerze polecam ta kancelarie dobry kontakt, szybka odpowiedz i pełen profesjonalizm. W sądzie poszło tak jak mówił Pan Dariusz. Dziękuje.
Cieszy mnie niezmiernie, że w tak trudnych czasach wyzysku, manipulacji i cwaniactwa jest tak profesjonalna możliwość obrony. Dziękuję panie Darku !
Jestem bardzo mile zaskoczony profesjonalnością i szybkością odpowiedzi. Poleciłem serwis znajomym, bo warto!
Bardzo fachowa i szybka pomoc, a wszystko w dobrej cenie. Jestem pełen uznania i wdzięczności dla Kancelarii LexVin za profesjonalną realizację usługi.
Bardzo dziękuję za zajęcie się moją sprawą oraz szybkie wysłanie mi sprzeciwu. Z pewnością polecę Państwa usługi.
Pomoc prawną otrzymałam błyskawicznie i profesjonalnie.Świetna,merytoryczna i miła obsługa. Serdecznie dziękuję.
Bardzo dziękuję za profesjonalne i szybkie napisanie sprzeciwu. Polecam pomoc prawną Kancelarii LexVin każdemu, kto szuka profesjonalnej pomocy prawnej.
