Cechy dóbr osobistych
23.10.2011
Najważniejsze cechy dóbr osobistych są następujące:
Niemajątkowy charakter
Oznacza to, że dobra te nie dają się wyrazić w kategoriach ekonomicznych. Jak jednak słusznie zauważył Sąd Apelacyjny w Katowicach „nie przekreśla to faktu, że reperkusje ich naruszenia mogą się odbijać w sferze majątkowej” (wyrok z 18.07.2001, I ACa 242/01), np. koszty leczenia w razie uszkodzenia ciała. Identyczne zdanie wyraził w tej kwestii J. S. Piątowski. Autor ten uznając, że dobra osobiste mają charakter niemajątkowy dodał jednakże, iż w określonych warunkach naruszenie tych dóbr może spowodować ujemne następstwa o charakterze majątkowym. Zaakceptowanie przedstawionego poglądu nie prowadzi jednak do sytuacji, w której wszystkie stany faktyczne będzie można zakwalifikować w ten sam sposób. Dzieje się tak dlatego, iż czasami prawie identyczne żądanie zawarte w pozwie może mieć na celu albo ochronę dobra osobistego, albo ochronę dobra majątkowego. Cel ten uzależniony jest od okoliczności wskazanych przez powoda w uzasadnieniu pozwu. Niemajątkowy charakter dóbr osobistych nie ulega zmianie także w przypadku korzystania z niektórych dóbr w sposób przynoszący zysk, czy to uprawnionemu, czy też innym osobom (np. zysk uzyskiwany ze sprzedaży prywatnych zdjęć).
Ścisły związek z podmiotem, któremu przysługują
Ze względu na charakter tego związku wyróżnia się dwie grupy dóbr osobistych. Pierwsza z nich określana jest w literaturze jako „przyrodzone dobra osobiste”. Obejmuje ona swoim zakresem te dobra osobiste, które powstają z chwilą urodzenia człowieka. Chodzi tutaj o takie dobra, jak np. wolność, życie, zdrowie, cześć. Dobra te przysługują wszystkim ludziom przez sam fakt bycia człowiekiem. Są to dobra osobiste o charakterze uniwersalnym. Nie można jednak zapominać o sytuacji dziecka poczętego, ale jeszcze nie narodzonego. Zgodnie z kodeksem cywilnym w przypadkach, w których służy to interesom nasciturusa korzysta on z ochrony analogicznej do ochrony osoby. Oznacza to, iż dziecko po swoich narodzinach, ma prawo dochodzić roszczeń, wynikających z naruszenia dóbr osobistych, które nastąpiło jeszcze przed jego przyjściem na świat (art. 4461 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny, Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.)
Natomiast do drugiej grupy dóbr osobistych zalicza się te dobra, które człowiek nabywa dopiero w trakcie swojego życia jako następstwo podejmowanych przez siebie działań. Dlatego też nie mają one charakteru uniwersalnego. Niektóre z nich mogą nigdy nie przysługiwać określonym jednostkom, np. twórczość naukowa. Do dóbr osobistych zaliczanych do tej kategorii należą m.in. twórczość wynalazcza, nietykalność mieszkania, twórczość artystyczna.
Wygaśnięcie dóbr osobistych z chwilą śmierci podmiotu, któremu przysługują
Naturalną konsekwencją ścisłego powiązania dóbr osobistych z danym podmiotem jest wygaśnięcie tych dóbr wraz z jego śmiercią. Chwila śmierci stanowi ustanie bytu człowieka, a co się z tym wiążę ustanie także ochrony przysługujących mu dóbr osobistych. Twierdzenia te zostały potwierdzone w orzecznictwie. Przytoczyć należy w tym miejscu wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 1980 r. (IV CR 475/80). W orzeczeniu tym wskazano, iż: „Przewidziane w art. 24 k.c. roszczenia o ochronę dóbr osobistych mogą być dochodzone, jako ściśle związane z osobą pokrzywdzoną, tylko przez tę osobę; z chwilą jej śmierci roszczenia te ani nie przechodzą na spadkobierców, ani też nie mogą być realizowane przez osoby bliskie zmarłego. Z czynu naruszającego dobro osobiste określonej osoby roszczenie o ochronę dobra osobistego jej osoby bliskiej może powstać tylko wtedy, gdy czyn ten godzi także w dobro tej osoby bliskiej, albo gdy ten, kto naruszył dobro osobiste pierwszej z tych osób, czyni bezprawny użytek z tego naruszenia po jej śmierci, co godzi w uczucie, jakim darzy zmarłego osoba jemu bliska (kult zmarłego). Z wyroku tego wynika jednoznacznie prawo osób najbliższych do ochrony swoich dóbr osobistych związanych z kultem pamięci osób zmarłych.
Niezbywalność
Kolejną konsekwencją ścisłego powiązania dóbr osobistych z podmiotem, któremu służą jest brak możliwości przeniesienia tych dóbr na inną osobę. Dobra te są niezbywalne, gdyż nie można ich oddzielić od konkretnego podmiotu. Wniosek taki wypływa z analizy orzecznictwa sądów polskich. I tak chociażby Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 5 kwietnia 1991 r. (I ACr 50/91) stwierdził, że: „Dobra osobiste, których ochronę przewiduje art. 23-24 k.c. nie są zbywalne, ani w drodze spadkobrania, ani też w drodze innych czynności prawnych (między żyjącymi).
Komunikacja i współpraca z kancelarią zostawiły bardzo pozytywne emocje. Wszyscy pracownicy bardzo mili i pomocni. Poziom profesjonalności bardzo wysoki . Myślałam, że moja sprawa nie jest do załatwienia, ale SIĘ UDAŁO! Otrzymałam kartę na 3 lata w trzy miesiące. Bardzo się cieszę , że trafiłam na kancelarię LexVin, doświadczonego prawnika Pana Dariusza Kostyry. Jestem bardzo wdzięczna i serdecznie polecam najlepszą kancelarię w Warszawie.
Jestem mile zaskoczony jakością, fachowością i krótkim czasem prowadzenia sprawy choć do tej pory współpracowałem z wieloma kancelariami i prawnikami.
Szczerze polecam ta kancelarie dobry kontakt, szybka odpowiedz i pełen profesjonalizm. W sądzie poszło tak jak mówił Pan Dariusz. Dziękuje.
Cieszy mnie niezmiernie, że w tak trudnych czasach wyzysku, manipulacji i cwaniactwa jest tak profesjonalna możliwość obrony. Dziękuję panie Darku !
Jestem bardzo mile zaskoczony profesjonalnością i szybkością odpowiedzi. Poleciłem serwis znajomym, bo warto!
Bardzo fachowa i szybka pomoc, a wszystko w dobrej cenie. Jestem pełen uznania i wdzięczności dla Kancelarii LexVin za profesjonalną realizację usługi.
Bardzo dziękuję za zajęcie się moją sprawą oraz szybkie wysłanie mi sprzeciwu. Z pewnością polecę Państwa usługi.
Pomoc prawną otrzymałam błyskawicznie i profesjonalnie.Świetna,merytoryczna i miła obsługa. Serdecznie dziękuję.
Bardzo dziękuję za profesjonalne i szybkie napisanie sprzeciwu. Polecam pomoc prawną Kancelarii LexVin każdemu, kto szuka profesjonalnej pomocy prawnej.
