Kancelaria Radcy Prawnego Dariusz Borys Kostyra
Zamów poradę online Zapytaj prawnika

Testament własnoręczny

22.10.2011
Witold Walkowski
Autor:
Witold Walkowski Ekspert LexVin
Aplikant Radcowski
Masz problem?
Zadaj mi pytanie

Kwestie związane z dziedziczeniem zostały uregulowane w Kodeksie cywilnym, jednym z sposobów powołania osoby do dziedziczenie jest sporządzenie testamentu własnoręcznego.

Testament własnoręczny, zwany inaczej holograficznym zalicza się do testamentów zwykłych (poza nim należą do nich testament w formie aktu notarialnego oraz testament allograficzny). Dla ważności takiego testamentu musi on spełniać kilka wymogów. Po pierwsze testament taki musi być napisany w całości pismem ręcznym przez testatora.

Jan Kowalski napisał na komputerze testament, następnie, po jego wydrukowaniu, podpisał go. testament taki będzie nieważny, ponieważ przewidziana w art. 949 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93 z późn. zm.)  forma testamentu jest formą pod rygorem nieważności (ad solemnitatem).

Konieczną przesłanką ważności testamentu nie jest jednak to, aby, był on osobnym pismem. Może on stanowić część innego dokumentu, czyli można przykładowo zawrzeć testament w liście wysłanym do innej osoby.

Kolejnym elementem, jaki musi zwierać testament jest własnoręczny podpis spadkodawcy. Podpis powinien zawierać jego imię i nazwisko. Od tej zasady przewidziane są wyjątki. Na przykład w sytuacji, gdy stosunek osobisty testatora i adresata testamentu uzasadnia podpisanie się przez wymienienie łączącego ich stosunku rodzinnego.

Ważny jest testament własnoręczny (art. 949 k.c.) zawarty w liście spadkodawcy skierowanym do spadkobiercy, podpisany w sposób określający jedynie stosunek rodzinny spadkodawcy do spadkobiercy, jeżeli okoliczności nie nasuwają wątpliwości co do powagi i zamiaru takiego rozrządzenia (Uchwała SN z dnia 28.04.1973 r., III CZP 78/72).

Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego podpis spadkodawcy powinien znajdować się dopiero pod postanowieniami testamentowymi. Należy także zaznaczyć, iż w przypadku braku podpisu pod rozporządzeniami testamentowymi nie można braku tego konwalidować w ten sposób, że uzna się za wystarczający podpis złożony np. na początku testamentu czy na jego marginesie.

Osoba sporządzająca testament własnoręczny, która w jego treści wymienia swoje imię i nazwisko przed rozrządzeniem majątkiem, nie dopełnia tym samym obowiązku podpisania testamentu w rozumieniu art. 949 § 1 k.c. (Uchwała SN z dnia 09.05.1995 r., III CZP 56/95).

Kolejną przesłanką ważności testamentu holograficznego jest opatrzenie go datą. Warunek ten został złagodzony przez art. 949 § 2 k.c. zgodnie, z którym brak daty nie pociąga za sobą nieważności testamentu własnoręcznego, jeżeli nie wywołuje wątpliwości co do zdolności spadkodawcy do sporządzenia testamentu, co do treści testamentu lub co do wzajemnego stosunku kilku testamentów. Ustawodawca przewiduje więc, iż tylko w wyjątkowych sytuacjach można odstąpić od wymogu datowania testamentu, a ocena, czy warunek ten został spełniony będzie należała do sądu. Przyjmuje się, iż nie jest istotne w jakim miejscu testamentu znajduje się data. Jednakże data musi być zawsze prawdziwa. W przypadku, gdy jest ona niezgodna ze stanem faktycznym uważa się, iż testament jest niedatowany.

Spadkodawca jako datę sporządzenia testamentu ręcznego podał dzień przed swoim urodzeniem.

Natomiast, jeżeli w testamencie brak jest oznaczenia jego daty, a w przeprowadzonym przed sądem postępowaniu dowodowym można usunąć wątpliwości co do zdolności testatora do sporządzenia testamentu, co do treści testamentu lub co do wzajemnego stosunku kilku testamentów, należy przyjąć, iż testament taki jest ważny.

Brak daty w testamencie własnoręcznym pociąga za sobą jego nieważność tylko wtedy, gdy postępowanie sądowe nie doprowadzi do usunięcia wątpliwości, o których mowa w art. 949 § 2 k.c. Przy ich wyjaśnianiu sąd bierze pod uwagę także dowody wskazujące datę sporządzenia testamentu (Uchwała SN z dnia 23.10.1992 r., III CZP 90/92).

Z uwagi na fakt doniosłości rozporządzeń testamentowych należy rozważyć jeszcze sytuację, w której co prawda doszło do sporządzenia testamentu własnoręcznego, jednak z jakichś przyczyn zaginął. Brak jest wątpliwości w sytuacji, gdy został on zniszczony przez samego spadkodawcę z zamiarem jego odwołania (art. 946 k.c.). Jednak wątpliwości pojawiają się w sytuacji, gdy np. testament zaginął, a brak jest przesłanek wskazujących na to, iż został on zniszczony przez samego spadkodawcę. Może się w takiej sytuacji zdarzyć, iż za pomocą innych środków dowodowych będzie istniała możliwość ustalenia w sposób nienasuwający wątpliwości jego treści (np. dzięki kserokopiom). Jak najbardziej wydaje się uzasadniony pogląd, iż nie można w takiej sytuacji wykluczyć dziedziczenia na podstawie testamentu holograficznego, który zaginął.

Podstawę dziedziczenia może stanowić testament własnoręczny, który zaginął. Fakt jego sporządzenia, ważność oraz treść rozporządzeń musi zostać udowodniona w toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku (Postanowienie SN z 16.04.1999 r., II CKN 255/98).



Tagi: testament, spadek, prawo cywilne, kodeks cywilny

Opinie naszych zadowolonych Klientów
    Zostaw swój komentarz
    Adres e-mail nie zostanie opublikowany
Zapytaj prawnika
Umów wizytę
Opinie klientów
Maryna

Komunikacja i współpraca z kancelarią zostawiły bardzo pozytywne emocje. Wszyscy pracownicy bardzo mili i pomocni. Poziom profesjonalności bardzo wysoki . Myślałam, że moja sprawa nie jest do załatwienia, ale SIĘ UDAŁO! Otrzymałam kartę na 3 lata w trzy miesiące. Bardzo się cieszę , że trafiłam na kancelarię LexVin, doświadczonego prawnika Pana Dariusza Kostyry. Jestem bardzo wdzięczna i serdecznie polecam najlepszą kancelarię w Warszawie.

  • right
Mikołaj

Jestem mile zaskoczony jakością, fachowością i krótkim czasem prowadzenia sprawy choć do tej pory współpracowałem z wieloma kancelariami i prawnikami.

  • left
  • right
Andrzej

Szczerze polecam ta kancelarie dobry kontakt, szybka odpowiedz i pełen profesjonalizm. W sądzie poszło tak jak mówił Pan Dariusz. Dziękuje.

  • left
  • right
Piotr

Cieszy mnie niezmiernie, że w tak trudnych czasach wyzysku, manipulacji i cwaniactwa jest tak profesjonalna możliwość obrony. Dziękuję panie Darku !

  • left
  • right
Darek

Jestem bardzo mile zaskoczony profesjonalnością i szybkością odpowiedzi. Poleciłem serwis znajomym, bo warto!

  • left
  • right
Michał

Bardzo fachowa i szybka pomoc, a wszystko w dobrej cenie. Jestem pełen uznania i wdzięczności dla Kancelarii LexVin za profesjonalną realizację usługi.

  • left
  • right
Karolina

Bardzo dziękuję za zajęcie się moją sprawą oraz szybkie wysłanie mi sprzeciwu. Z pewnością polecę Państwa usługi.

  • left
  • right
Joanna

Pomoc prawną otrzymałam błyskawicznie i profesjonalnie.Świetna,merytoryczna i miła obsługa. Serdecznie dziękuję.

  • left
  • right
Aneta

Bardzo dziękuję za profesjonalne i szybkie napisanie sprzeciwu. Polecam pomoc prawną Kancelarii LexVin każdemu, kto szuka profesjonalnej pomocy prawnej.

  • left
  • right
Podobne artykuły