Kancelaria Radcy Prawnego Dariusz Borys Kostyra
Zamów poradę online Zapytaj prawnika

Prawa i obowiązki małżonków

21.10.2011
Witold Walkowski
Autor:
Witold Walkowski Ekspert LexVin
Aplikant Radcowski
Masz problem?
Zadaj mi pytanie

Małżonkowie mają równe prawa i obowiązki w małżeństwie.

Zgodnie z ustawą z dnia 25 luty 1964 r. kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964, Nr 9, poz. 59 z późn. zm.) do podstawowych obowiązków małżonków należy: wspólne pożycie, wzajemna pomoc, wierność, współdziałanie dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli (art. 23).

Obowiązek przewidziany w art. 23 k.r.o. może być wyłączony, jeżeli zachowanie będące wynikiem choroby psychicznej małżonka uzasadnia zwolnienie z tego obowiązku drugiego z małżonków (Wyrok SN z dnia 18 marca 1999 r., I CKN 1050/97).

Przewidziany w art. 23 k.r.o. obowiązek małżonków wzajemnej pomocy może w konkretnych okolicznościach stanowić podstawę do udzielenia małżonkowi ochrony prawnej przez nakazanie umożliwienia mu korzystania z lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębny majątek współmałżonka (Wyrok SN z dnia 8 czerwca 1977 r., IV PRN 277/77).

Ustawodawca wyraźnie podkreślił, iż o istotnych sprawach rodziny małżonkowie powinni rozstrzygać wspólnie. Natomiast w braku porozumienia każdy z małżonków może zwrócić się o rozstrzygnięcie do sądu. Ustawodawca nie określił, co należy rozumieć pod pojęciem „istotne sprawy rodziny” Przyjmuje się, że nie dotyczy to spraw, dla których kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje expressis verbis inny tryb rozstrzygania. Należą do nich m.in. sprawy zarządu majątkiem wspólnym małżonków (art. 39 i 40 k.r. i o.), istotne sprawy dotyczące wspólnego dziecka (art. 97 § 2 k.r. i o.), sprawy majątkowe małżonków wynikające z obowiązującego ich ustroju majątkowego.

Małżonkowie nie są związani rozstrzygnięciem sądu w przedmiocie istotnych spraw rodziny. Orzeczenie to nie nadaje się do egzekucji.

Prawa i obowiązki niemajątkowe

Do obowiązków małżonków o charakterze niemajątkowym należy zaliczyć przede wszystkim obowiązek wspólnego pożycia oraz wierności. Wspólne pożycie obejmuje wspólność fizyczną, wspólność duchową oraz wspólność gospodarczą. Ze wspólnym pożyciem związane jest wspólne zamieszkiwanie małżonków. Brak jednak wspólnego miejsca zamieszkania nie musi zawsze oznaczać osłabienie więzi między małżonkami.

Kolejnym obowiązkiem o charakterze niemajątkowym jest obowiązek wzajemnej pomocy i współdziałania małżonków. Pomoc nie musi oznaczać w tym przypadku pomocy materialnej, może polegać także na wsparciu moralnym.

Jeżeli chodzi natomiast o nazwiska małżonków to przepisy prawa wskazują, iż o nazwisku, które każdy z małżonków będzie nosił po zawarciu małżeństwa, decyduje jego oświadczenie złożone przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego. Oświadczenie to może być złożone bezpośrednio po zawarciu małżeństwa albo przed sporządzeniem przez kierownika USC zaświadczenia stwierdzającego brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa (art. 25 § 1 k.r. i o.).

Małżonkowie mogą nosić wspólne nazwisko będące dotychczasowym nazwiskiem jednego z nich. Każdy z małżonków może również zachować swoje dotychczasowe nazwisko albo połączyć z nim dotychczasowe nazwisko drugiego małżonka. Nazwisko utworzone w wyniku połączenia nie może składać się z więcej niż dwóch członów.

W razie niezłożenia oświadczenia w sprawie nazwiska, każdy z małżonków zachowuje swoje dotychczasowe nazwisko.

Prawa i obowiązki majątkowe

Oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. Zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym.

Nie tylko dostarczanie środków materialnych uważane jest za realizację obowiązku przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny.

Jeżeli jeden z małżonków pozostających we wspólnym pożyciu nie spełnia ciążącego na nim obowiązku przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, sąd może nakazać, ażeby wynagrodzenie za pracę lub inne należności przypadające temu małżonkowi były w całości lub w części wypłacane do rąk drugiego małżonka. Nakaz ten zachowuje moc pomimo ustania po jego wydaniu wspólnego pożycia małżonków. Jednakże sąd na wniosek każdego z małżonków może nakaz ten uchylić lub zmienić.

W celu zaspokajania potrzeb rodziny małżonkowi przysługuje także uprawnienie do korzystania z mieszkania, do którego prawo ma tylko jeden z małżonków. Uprawnienie to obejmuje również przedmioty urządzenia domowego.

Małżonek może działać za drugiego małżonka w sprawach zwykłego zarządu w przypadku, gdy pozostają we wspólnym pożyciu, a przeszkoda w sprawowaniu zwykłego zarządu ma charakter przemijający. Uprawnienie to obejmuje w szczególności pobieranie bez pełnomocnictwa należności przypadających małżonkowi, pod warunkiem, ze nie sprzeciwia się temu małżonek, którego przeszkoda dotyczy. Sprzeciw tego małżonka jest skuteczny wobec osób trzecich, jeżeli był im wiadomy (art. 29 k.r. i o.).

Oboje małżonkowie są odpowiedzialni solidarnie za zobowiązania zaciągnięte przez jednego z nich w sprawach wynikających z zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny (art. 30 § 1 k.r. i o.).

Z ważnych powodów, sąd może jednak, na żądanie jednego z małżonków postanowić, że za te zobowiązania jest odpowiedzialny tylko ten małżonek, który je zaciągnął. Postanowienie to może być uchylone w razie zmiany okoliczności. Wobec osób trzecich wyłączenie odpowiedzialności solidarnej jest skuteczne, tylko wówczas, gdy było im wiadome.

Zniesienie przez sąd wspólności spółdzielczego prawa do lokalu pozostaje bez wpływu na określoną w art. 30 § 1 k.r.o. odpowiedzialność solidarną obojga małżonków za zapłatę opłat związanych z używaniem spółdzielczego lokalu mieszkalnego (Uchwała SN z dnia 11 października 1995 r., III CZP 137/95).



Tagi: prawo rodzinne, małżeństwo, kodeks rodzinny

Opinie naszych zadowolonych Klientów
    Zostaw swój komentarz
    Adres e-mail nie zostanie opublikowany
Zapytaj prawnika
Umów wizytę
Opinie klientów
Maryna

Komunikacja i współpraca z kancelarią zostawiły bardzo pozytywne emocje. Wszyscy pracownicy bardzo mili i pomocni. Poziom profesjonalności bardzo wysoki . Myślałam, że moja sprawa nie jest do załatwienia, ale SIĘ UDAŁO! Otrzymałam kartę na 3 lata w trzy miesiące. Bardzo się cieszę , że trafiłam na kancelarię LexVin, doświadczonego prawnika Pana Dariusza Kostyry. Jestem bardzo wdzięczna i serdecznie polecam najlepszą kancelarię w Warszawie.

  • right
Mikołaj

Jestem mile zaskoczony jakością, fachowością i krótkim czasem prowadzenia sprawy choć do tej pory współpracowałem z wieloma kancelariami i prawnikami.

  • left
  • right
Andrzej

Szczerze polecam ta kancelarie dobry kontakt, szybka odpowiedz i pełen profesjonalizm. W sądzie poszło tak jak mówił Pan Dariusz. Dziękuje.

  • left
  • right
Piotr

Cieszy mnie niezmiernie, że w tak trudnych czasach wyzysku, manipulacji i cwaniactwa jest tak profesjonalna możliwość obrony. Dziękuję panie Darku !

  • left
  • right
Darek

Jestem bardzo mile zaskoczony profesjonalnością i szybkością odpowiedzi. Poleciłem serwis znajomym, bo warto!

  • left
  • right
Michał

Bardzo fachowa i szybka pomoc, a wszystko w dobrej cenie. Jestem pełen uznania i wdzięczności dla Kancelarii LexVin za profesjonalną realizację usługi.

  • left
  • right
Karolina

Bardzo dziękuję za zajęcie się moją sprawą oraz szybkie wysłanie mi sprzeciwu. Z pewnością polecę Państwa usługi.

  • left
  • right
Joanna

Pomoc prawną otrzymałam błyskawicznie i profesjonalnie.Świetna,merytoryczna i miła obsługa. Serdecznie dziękuję.

  • left
  • right
Aneta

Bardzo dziękuję za profesjonalne i szybkie napisanie sprzeciwu. Polecam pomoc prawną Kancelarii LexVin każdemu, kto szuka profesjonalnej pomocy prawnej.

  • left
  • right
Podobne artykuły