Zgodnie z przepisami prawa budowlanego pozwolenia na budowę nie wymaga budowa wolno stojących parterowych budynków gospodarczych, wiat i altan oraz przydomowych oranżerii (ogrodów zimowych) o powierzchni zabudowy do 25 m2, przy czym łączna liczba tych obiektów na działce nie może przekraczać dwóch na każde 500 m2 powierzchni działki.

 

Budynek gospodarczy to budynek przeznaczony do niezawodowego wykonywania prac warsztatowych oraz do przechowywania materiałów, narzędzi, sprzętu i płodów rolnych służących mieszkańcom budynku mieszkalnego, budynku zamieszkania zbiorowego, budynku rekreacji indywidualnej, a także ich otoczenia, a w zabudowie zagrodowej przeznaczony również do przechowywania środków produkcji rolnej i sprzętu oraz płodów rolnych.

 

W praktyce skorzystanie przez inwestora z możliwości, jakie daje art. 29 ust. 1 pkt 2 Ustawy prawo budowlane, jeżeli dysponuje on działką o powierzchni nie większej niż 500 m2 , może być utrudnione, czasami wręcz niemożliwe, z uwagi chociażby na ograniczenia wynikające z planu miejscowego. Przeszkodą mogą być również postanowienia prawa budowlanego czy też rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. 

 

Zasadą jest, że budynek na działce budowlanej sytuuje się od granicy z sąsiednią działką budowlaną w odległości nie mniejszej niż: 4 m (w przypadku budynku zwróconego ścianą z otworami okiennymi lub drzwiowymi w stronę tej granicy), 3 m (w przypadku budynku zwróconego ścianą bez otworów okiennych lub drzwiowych w stronę tej granicy). Możliwe jest również sytuowanie budynku ścianą bez otworów okiennych lub drzwiowych do granicy w odległości 1, 5 m od granicy lub bezpośrednio przy niej, ale tylko wówczas, gdy wynika to z ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo gdy nie jest możliwe zachowanie odległości 3 lub 4 m ze względu na rozmiary działki. Jedynie w sytuacji, gdy na sąsiedniej działce istnieją już inne budynki i są one usytuowane w odległości 1, 5 - 3 m od granicy lub bezpośrednio przy niej, to jest możliwe sytuowanie nowego budynku ścianą bez otworów w odległości mniejszej niż 3 czy 4 m od granicy, tj. odpowiednio - w takiej samej odległości, co już istniejący budynek (tj. w odległości 1,5 - 3 m) lub bezpośrednio przy granicy. 

 

Należy również zwrócić uwagę, iż zgodnie z powołanym rozporządzeniem budynek inwentarski lub budynek gospodarczy nie może być sytuowany ścianą z otworami okiennymi lub drzwiowymi w odległości mniejszej niż 8 m od ściany istniejącego na sąsiedniej działce budowlanej budynku mieszkalnego, budynku zamieszkania zbiorowego lub budynku użyteczności publicznej, lub takiego, dla którego istnieje ostateczna decyzja o pozwoleniu na budowę.

 

Żaden przepis prawa nie określa więc minimalnej odległości budynku gospodarczego od budynku mieszkalnego usytuowanych na tej samej działce o ile kwestii tej nie reguluje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Ustawa prawo budowlane zastrzega jedynie, iż pozwolenia na budowę nie wymaga budowa wolnostojącego budynku gospodarczego. W obowiązujących przepisach prawa nie określono definicji budynku wolnostojącego, tym samym przyjąć należy potoczną definicję znaczeniową tego słowa. W sensie techniczno-budowlanym budynkiem wolnostojącym jest budynek stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, tym samym pomiędzy poszczególnymi elementami konstrukcyjnymi obiektu (fundamentami, ścianami nośnymi, więźbą dachową itp.) istnieje wolna przestrzeń powietrzna i żaden z tych elementów obiektu budowlanego nie jest związany z elementami konstrukcyjnymi drugiego obiektu budowlanego. Jest to zatem budynek, usytuowany w sposób wolny, czyli nieuzależniony w żaden sposób od innego obiektu budowlanego z uwagi na miejsce swej lokalizacji. Nie jest zatem trwale związany z innym budynkiem konstrukcyjnie, nie jest połączony przegrodami, instalacjami, a także nie przylegający bocznymi ścianami do sąsiedniego budynku, umożliwiając w ten sposób dostęp do wszystkich jego ścian. Budynek wolnostojący musi być samodzielny z punktu widzenia funkcjonalno-użytkowo-technicznego.