Akcyzą są opodatkowane wyłącznie te zdarzenia i czynności, które ustawa określa, jako przedmiot opodatkowania. W odniesieniu do energii elektrycznej Ustawa o podatku akcyzowym wskazuje sześć zdarzeń w tym min. sprzedaż energii elektrycznej nabywcy końcowemu na terytorium kraju, w tym przez podmiot nieposiadający koncesji na wytwarzanie, przesyłanie, dystrybucję lub obrót energią elektryczną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne, który wyprodukował tę energię. 

 

Jak wyjaśnił Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie przypadki nielegalnego poboru energii elektrycznej z sieci w sytuacji, w której nie można stwierdzić czyją własnością była energia, mieszczą się w dyspozycji przepisu art. 9 ust. 1 pkt 6 Ustawy o podatku akcyzowym. W związku z czym podatnikiem podatku akcyzowego z tytułu nielegalnego poboru energii elektrycznej jest podmiot będący nabywcą końcowym zużywający energię elektryczną, jeżeli od tej energii nie została zapłacona akcyza w należnej wysokości i nie można ustalić podmiotu, który dokonał sprzedaży tej energii nabywcy końcowemu, stosownie do treści art. 13 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, zgodnie z którym podatnikiem akcyzy jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, która dokonuje czynności podlegających opodatkowaniu akcyzą lub wobec której zaistniał stan faktyczny podlegający opodatkowaniu akcyzą, w tym podmiot będący nabywcą końcowym zużywającym energię elektryczną, jeżeli od tej energii nie została zapłacona akcyza w należnej wysokości i nie można ustalić podmiotu, który dokonał sprzedaży tej energii elektrycznej nabywcy końcowemu.

 

Ponadto należy wskazać, iż kwestia nielegalnego poboru energii elektrycznej na gruncie ustawy o podatku akcyzowym nie jest rozpatrywana w kategoriach czynności sprzedaży, ujmowana jest ona w pojęciu zużycia przed podmiot, który nielegalnie pobrał energię. Natomiast kwestia określenia zużycia jako przedmiotu opodatkowania akcyzą w świetle ustawy o podatku akcyzowym, nie jest związana z przeniesieniem prawa do rozporządzania wyrobem jak właściciel.

 

 

Natomiast w kontrowanej sprawie organy w sposób nieprawidłowy przyjęły, że informacja podmiotu określającego szacunkową ilość nielegalnie pobranej energii elektrycznej (tzw. nota obciążeniowa) czyni zbytecznym prowadzenie postępowania wyjaśniającego w zakresie stwierdzenia zużycia energii elektrycznej, ustalenia podmiotu (nabywcy końcowego zużywającego energię elektryczną), a w konsekwencji stwierdzenia, że szacunkowa ilość nielegalnie pobranej energii elektrycznej odnosi się do przedmiotu opodatkowania w rozumieniu art. 9 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku akcyzowym.

 

Organy podatkowe są zobowiązane do stwierdzenia powstania obowiązku podatkowego i określenia zobowiązania podatkowego w zakresie opodatkowania akcyzą nielegalnego poboru energii elektrycznej. Zatem, zgodnie z regułami określonymi w artykule 210 § 4 ustawy – Ordynacja podatkowa, organy podatkowe powinny wyjaśnić w uzasadnieniu decyzji, dlaczego podmiot wskazany w nocie obciążeniowej uznają za nabywcę końcowego zużywającego energię elektryczną oraz dlaczego stan faktyczny opisany w protokołach kontrolnych uznają za zużycie energii elektrycznej. Nie można a priori przyjmować, że forma nielegalnego poboru energii elektrycznej opisana w protokołach kontrolnych przedstawicieli przedsiębiorstwa energetycznego jest tożsama ze zużyciem energii elektrycznej w rozumieniu art. 9 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku akcyzowym oraz, że odbiorca wskazany w umowie o dostawę energii elektrycznej jest automatycznie podatnikiem podatku akcyzowego.

 

W mojej ocenie, więc w niniejszej sprawie co do zasady prawidłowe jest wszczęcie postępowania przeciwko Pani mamie w sprawie nielegalnego poboru energii, jednak dowody jakie powołuje Izba Celna w postanowieniu w mojej ocenie nie są wystarczające dla określenia przedmiotowego podatku i zasadne byłoby wniesienie odwołania od ewentualnej decyzji Izby Celnej.