W polskim prawie posiadanie jest w sposób szczególny chronione. Posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny).

 

Posiadacz nieruchomości może niezwłocznie po samowolnym naruszeniu posiadania przywrócić własnym działaniem stan poprzedni. Nie wolno mu jednak stosować przy tym przemocy względem osób. Posiadacz rzeczy ruchomej, jeżeli grozi mu niebezpieczeństwo niepowetowanej szkody, może natychmiast po samowolnym pozbawieniu go posiadania zastosować niezbędną samopomoc w celu przywrócenia stanu poprzedniego.

 

Jak wskazuje się w orzecznictwie działanie posiadacza jest niezwłoczne, jeżeli w krótkim czasie po naruszeniu, bez nieuzasadnionej zwłoki, przywrócił stan poprzedni. „Niezwłoczne” działanie nie jest wszelako równoznaczne z działaniem „natychmiastowym”. Oceny, czy zachowanie posiadacza miało miejsce „niezwłocznie” po dokonaniu naruszenia, należy dokonywać przy uwzględnieniu okoliczności konkretnego przypadku, mając na uwadze, że okres między naruszeniem a przywróceniem naruszonego posiadania powinien być krótki.

 

W niniejszej sprawie nie ulega najmniejszej wątpliwości, iż działania podjęte przez właściciela nieruchomości są sprzeczne z obowiązującym porządkiem prawnym, zaś Panu na chwilę obecnie przysługuje roszczenie o przywrócenie posiadania. Zgodnie z treścią art. 344 Kodeksu cywilnego przeciwko temu, kto samowolnie naruszył posiadanie, jak również przeciwko temu, na czyją korzyść naruszenie nastąpiło, przysługuje posiadaczowi roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego i o zaniechanie naruszeń. Roszczenie to nie jest zależne od dobrej wiary posiadacza ani od zgodności posiadania ze stanem prawnym, chyba że prawomocne orzeczenie sądu lub innego powołanego do rozpoznawania spraw tego rodzaju organu państwowego stwierdziło, że stan posiadania powstały na skutek naruszenia jest zgodny z prawem.

 

 

Poza roszczeniem o przywrócenie posiadania przysługuje Panu również roszczenie o odszkodowawcze. W orzecznictwie sądowym zwrócono uwagę na to, że gdy chodzi o roszczenia odszkodowawcze posiadacza przeciwko osobie trzeciej, to posiadacz znajduje się w innej sytuacji niż właściciel. Odmienność ta wynika z tego, że podczas gdy istnienie własności nie zależy od tego, czy właściciel włada swoją rzeczą, to istnienie posiadania uzależnione jest od faktycznego władania rzeczą. W wypadku więc zabrania rzeczy właścicielowi jest on nadal właścicielem, a w razie zabrania rzeczy posiadaczowi traci on władanie rzeczą. Wynika z tego, że właściciel może ponieść szkodę także wtedy, gdy nie włada rzeczą, a posiadacz tylko wtedy, gdy jest jej posiadaczem. Przesłanką roszczenia odszkodowawczego posiadacza jest zatem istnienie posiadania. Dlatego też posiadaczowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze, jeżeli jest nadal posiadaczem, bądź dlatego, że posiadania nie utracił, bądź dlatego, że nastąpiło jego przywrócenie. Wychodząc z tych założeń, Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 4 listopada 1976 r., II CR 294/76, LexPolonica nr 296565 (OSNCP 1977, nr 11, poz. 185), stwierdził, że: „przesłanką roszczenia odszkodowawczego posiadacza, które dotyczy okresu utraty posiadania, jest jego przywrócenie w wyniku odzyskania posiadania lub wytoczenia powództwa w terminie rocznym od chwili utraty posiadania”.