Ile wynosi zachowek i jak go obliczyć ?
04.06.2013
Jak domniemam podarowana Panu nieruchomość stanowiła była własnością rodziców na zasadach wspólności ustawowej małżeńskiej. Zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku dorobkowym.
Natomiast zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni - dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach - połowa wartości tego udziału (zachowek).
W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek. Dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.
W chwili śmierci Pana mamy do spadku na podstawie ustawy został powołany mąż mamy oraz jej dzieci. Pana bratu przypadłby na podstawie ustawy udział w masie spadkowej wynoszący 18,75%. W całości nieruchomości jest to 9,38%. Natomiast
zachowek wynosiłby 4,69% wartości darowizny.
W dniu śmierci Pana Taty na podstawie ustawy do spadku zostaną powołane tylko jego dzieci. Na podstawie ustawy więc Pana brat dziedziczyłby 25% wartości spadku, w całej nieruchomości jest to 12,5%. Natomiast
zachowek wynosiłby 6,25%.
Powyższe wyliczenie zostały dokonane przy założeniu, iż Pana brat nie jest małoletni ani trwale niezdolny do pracy. Art. 991 § 1 Kodeksu cywilnego nie wskazuje, w jakiej chwili ma istnieć niezdolność do pracy lub małoletniość uprawnionego z tytułu zachowku. Biorąc jednak pod uwagę fakt, że roszczenie o
zachowek powstaje w chwili otwarcia spadku, ta chwila powinna też decydować o wysokości zachowku - jedna druga czy dwie trzecie (por. orzeczenie SN z 19 listopada 1948 r., Wa C 219/48, PiP 1949, nr 11, s. 126). Przyjęcie jakiejkolwiek innej chwili (orzekania o obowiązku zapłaty, wystąpienia z żądaniem zapłaty) stwarzałoby niebezpieczeństwo przypadkowości i dowolności (tak J. Pietrzykowski, w: Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 1972, s. 1909). Ponadto bez wskazań ustawy w tym zakresie trudno byłoby dokonywać wyboru innego momentu niż chwila otwarcia spadku, która decyduje w zasadzie o kręgu podmiotów uprawnionych do zachowku.
Roszczenie o
zachowek jak każde roszczenie majątkowe ulega przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.
Roszczenie przeciwko osobie obowiązanej do uzupełnienia zachowku z tytułu otrzymanych od spadkodawcy zapisu windykacyjnego lub darowizny przedawnia się z upływem lat pięciu od otwarcia spadku tj. od śmierci każdego z rodziców.
Odnosząc się natomiast do sposobu wyceny nieruchomości to zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego na potrzeby zachowku dokonuje się wyceny wartości nieruchomości według stanu z chwili dokonania darowizny a cen z chwili wytoczenia roszczenia. Wycenie więc będzie podlegał dom nierozbudowany ale będzie brana pod uwagę wartość rynkowa tego domu z chwili orzekania o zachowku.
Tagi: zachowek, zachówek
Opinie naszych zadowolonych Klientów
