Wartość darowizny a wysokość zachowku, zaliczenie darowizn na należny zachowek
19.01.2013
Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 995 Kodeksu cywilnego wartość przedmiotu darowizny oblicza się według stanu z chwili jej dokonania, a według cen z chwili ustalania zachowku. Z przepisu w sposób jednoznaczny wynika, iż nie ma znaczenia dla obliczenia zachowku wartość darowizny zadeklarowana w akcie notarialnym.
Ponadto zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisów zwykłych i poleceń, natomiast dolicza się do spadku darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę.
Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w postanowieniu w sprawie III CZP 136/2010 bez względu więc na to, czy przedmiotem darowizny jest nieruchomość, czy ruchomość, gospodarstwo rolne, czy przedsiębiorstwo, wartość darowizny podlega zaliczeniu na substrat zachowku. Ponadto, ustawodawca nie uzależnił także kwestii doliczania darowizn do substratu zachowku od celu, w jakim
darowizna została dokonana. Nie ma więc znaczenia, czy darczyńca chciał w ten sposób uregulować sprawy majątkowe, czy uzyskać uprawnienie do renty bądź emerytury. Istotne jest, że zdecydował się na zawarcie umowy darowizny w kształcie przewidzianym w kodeksie cywilnym.
Jednakże przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, darowizn na rzecz osób nie będących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku.
Niemożność doliczania do spadku po upływie dziesięciu lat licząc wstecz od śmierci spadkodawcy dotyczy tylko darowizn, które dokonane były na rzecz osób obcych, nie będących ani spadkobiercami, ani uprawnionymi do zachowku.
Drobne darowizny zwyczajowo przyjęte w danych stosunkach to co do zasady darowizny o niewielkiej wartości wręczane z różnych okazji np. urodzin, imienin, przy czym dokonywanie oceny powinno odbywać się przy ocenie sytuacji majątkowej stron umowy darowizny.
W mojej ocenie opieka nad dzieckiem córki jest czynnością zwyczajowo przyjętą w Polsce a ponadto niezależnie od tego faktu w żadnym wypadku nie może ta czynność być rozliczana jako
darowizna. Poprzez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.
Podstawowym warunkiem umowy darowizny jest świadczenie na rzecz obdarowanego kosztem majątku darczyńcy. Świadczenie takie może polegać zarówno na działaniu, jak i na zaniechaniu działania, np. na zaniechaniu dochodzenia swojej wierzytelności wobec dłużnika. Generalną zasadą jest, że świadczenie to odbywa się zawsze kosztem majątku darczyńcy. Nie musi to oznaczać, że w istniejących już wartościach majątku następuje określony ubytek. Dokonanie darowizny kosztem swego majątku oznacza także wyłączenie możliwości powiększenia stanu majątkowego darczyńcy. Należy jednak podkreślić z całą mocą, że rozwiązanie takie oznacza wyłączenie z pojęcia darowizny m.in. świadczenia usług.
Opieka rodziców nad dzieckiem córki jest świadczeniem nieodpłatnym a nie darowizną. W wyroku z 12 grudnia 2008 r. (sygn. akt II FSK 1361/07) Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że nieodpłatne świadczenie obejmuje wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub też te wszystkie zdarzenia prawne i gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie mające konkretny wymiar majątkowy czy finansowy.
Reasumują w omawianej sytuacji nie ma możliwości odliczenia tego świadczenia przy obliczaniu zachowku.
Tagi: zachowek, darowizna
Opinie naszych zadowolonych Klientów
Dla domu
Prawo spadkowe Wartość darowizny a wysokość zachowku, zaliczenie darowizn na należny zachowek
