Przesłanki procesu karnego

Autor:
Witold Walkowski Ekspert LexVin
Aplikant Radcowski

Masz problem?
Zadaj mi pytanie

1. podsądność – w jej skład wchodzą trzy elementy:
   • jurysdykcja krajowa sądów polskich – pojęcie to oznacza podleganie spraw karnych sądom polskim;
   • podsądność sądom karnym powszechnym - określa ona zakres spraw, które podlegają orzecznictwu sądów karnych;
   • podsądność sądom wojskowym – określa ona zakres spraw, które podlegają orzecznictwu sądów karnych wojskowych; Podsądność ograniczana jest przez sprawy o wykroczenia, a także przez immunitety;
2. właściwość sądu – sprawa powinna być rozpoznawana przez sąd właściwy; wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje właściwości: właściwość rzeczową (pozwala ustalić, który sąd ma rozpoznać sprawę w pierwszej instancji) oraz właściwość miejscową (pozwala ustalić, który imiennie sąd, spośród sądów tego samego rzędu, jest właściwy do rozpoznania sprawy); stwierdzenie przez sąd swojej niewłaściwości nie skutkuje umorzeniem postępowania, lecz przekazaniem sprawy właściwemu sądowi lub innemu organowi (art. 35 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego, Dz. U. Nr 89, poz. 555 z późn. zm.);
3. istnienie stron procesowych – przesłanka ta wynika z faktu, iż proces karny skonstruowany jest w oparciu o stosunek sporności; w jej skład wchodzą trzy elementy:
   • rzeczywiste istnienie strony – podmiot, który jest lub ma być stroną musi istnieć w rzeczywistości;
   • zdolność procesowa to prawo występowania w roli podmiotu procesowego w procesie;
   • legitymacja procesowa to prawo do występowania w oznaczonej roli podmiotu procesowego w procesie;
4. skarga – wynika ona z zasady skargowości, zgodnie z którą wszczęcie postępowania sądowego następuje na żądanie uprawnionego oskarżyciela lub innego uprawnionego podmiotu (art. 14 § 1 k.p.k.);
5. wniosek o ściganie.

1. prawomocność materialna – występuje wówczas, gdy proces co do tego samego czynu tej samej osoby został prawomocnie ukończony;
2. zawisłość sprawy – zachodzi wówczas, gdy postępowanie karne co do tego samego czynu tej samej osoby wcześniej wszczęte toczy się;
3. przedawnienie karalności – terminy przedawnienia karalności określone są w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.); terminy te zostały uregulowane w sposób odmienny w stosunku do przestępstw ściganych z oskarżenia prywatnego, jak i do przestępstw ściganych z oskarżenia publicznego; po upływie tych terminów karalność przestępstwa ustaje; 
4. abolicja – jest to akt łaski, który może mieć charakter generalny lub indywidualny; pierwszy z nich odnosi się do określonej kategorii przestępstw, wyrażony jest w ustawie amnestyjnej, natomiast drugi dotyczy indywidualnej sprawy, wydawany jest po uprawomocnieniu się wyroku skazującego; stosuje go Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej;
5. czynu nie popełniono albo brak jest danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie jego popełnienia – sformułowanie „czynu nie popełniono” oznacza nie tylko niepopełnienie w ogóle danego czynu, ale także niepopełnienie go przez określonego oskarżonego;
6. czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego – przesłanka ta oznacza sytuację, w której dany czyn został rzeczywiście popełniony, ale nie zawiera znamion czynu zabronionego, w związku z czym jest neutralny w stosunku do prawa karnego materialnego;
7. ustawa stanowi, że sprawca nie popełnia przestępstwa – przesłanka ta występuje wówczas, gdy ustawa wyłącza odpowiedzialność karną; obejmuje ona wszystkie przypadki kontratypów;
8. społeczna szkodliwość czynu jest znikoma – przesłanka ta wynika z art. 1 § 2 k.k., zgodnie z którym nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma;
9. ustawa stanowi, że sprawca nie podlega karze – jako przykład można wskazać art. 17 § 1 k.k., zgodnie z którym nie podlega karze za przygotowanie, kto dobrowolnie od niego odstąpił

Zostaw swój komentarz
Imię: Email: Treść: Adres e-mail nie zostanie opublikowany